|
Getting your Trinity Audio player ready...
|
n okuyoruz| Bültenden Herkese Merhaba!
Bu haftanın odağını sezon finalini cuma günü yayınladığımız Sürdürülebilir Medya Sohbetleri serimize ve seri boyunca öne çıkan başlıklar arasında özellikle önemsediklerimden birisi olan profesyonelleşme ve bakış açısı değişimine ayırdım.
“Ne Okuduk” bölümünde Reddit’in üçüncü parti uygulamalarla kavgası, CNN’deki kriz, yerel gazetecilikten beklentiler ve daha fazlası var.
Görüş, yorum ve önerilerinizi her zaman bekliyorum.
Haftaya görüşmek üzere!
—Ahmet Alphan Sabancı
Bu hafta ne okuduk?
Reddit de Twitter’ın İzinden İlerliyor
Geçtiğimiz hafta sosyal medya platformları açısından en büyük gündem maddesi Reddit’in API erişimine dair yeni ücretlerini açıklayıp bunu hızlı bir şekilde uygulamaya alacağını duyurması oldu. Açıklanan sayılar ve sınırlamalar birçok anlamda Twitter’ın yaptıklarını anımsattı ve hem kullanıcıların hem de geliştiricilerin büyük tepkisini topladı.
Reddit için uygulama geliştiren yazılımcılarla yaptıkları görüşmelerde hiç taviz vermeyen Reddit yönetiminin güncel fiyatlamasıyla her bir uygulamanın Reddit’e ödemesi gereken ücret yıllık 20 milyon dolara denk geliyor. Çoğu bağımsız geliştiricinin ne bunu karşılaması ne de bir ay içerisinde buna hazırlanması mümkün. Üstelik Reddit’in yöneticilerinin, CEO Huffman dahil olmak üzere, geliştiriciler hakkında iftiraya varan açıklamalar yapması durumu daha da kötüleştirdi.
En ünlü Reddit uygulamalarından Apollo başta olmak üzere birçok üçüncü parti uygulama bu sebeple Haziran sonunda kapanacaklarını duyuruyor. Kullanıcılar ise platforma tepkili. Birçok büyük subreddit (Reddit’in altındaki forumlar) yöneticisi bu kararı protesto için iki gün boyunca forumlarını dışarıya kapatacak. Ayrıca bu karar sonrası Reddit hesabını protesto için silen kullanıcı sayısı da Twitter’a kıyasla çok daha fazla.
Bütün bu gelişmelerin sonu nereye varacak belli değil ama sosyal medya platformlarının kendisini giderek dışarı kapatma eğilimi bir dönemin sonuna geldiğimizi artık net bir şekilde gösteriyor. Bundan sonrasında internetin nasıl bir yol izlemesini istediğimizi düşünmemiz ve buna göre elimizden geleni yapmamız lazım.
CNN’de Ortalık Karıştı
Geçtiğimiz yılın sonlarından bu yana CNN’de işler çok da iyi gitmiyordu. ABD’de televizyon haberleri izleyicisinin düşmeye başlaması ve politik atmosferin etkisiyle kendisini dönüştürmeye çalışan CNN her seferinde daha büyük bir krizle karşı karşıya kaldı. En son geçtiğimiz haftalarda Trump ile yaptıkları program da büyük tartışmalara neden olmuştu.
CEO Chris Licht’in bütün bu yaşananları konu alan The Atlantic makalesine görüş vermeyi ve yazının başrolünü oynamayı seçmesi bir anda işlerin kontrolden çıkmasına neden oldu. Kanal içerisindeki tepkiler ve eleştirilerin ardından yalnızca birkaç gün sonra Licht’in görevine son verildi. Şimdilik yerini üç yönetici ortaklaşa dolduracak.
Görünen o ki ABD’de geleneksel medyanın Trump sonrasında yaşadığı dönüşüm ve belirsizlikler kendisini hissettirmeye ve sorunlara neden olmaya devam ediyor. CNN’in yaşadığı sorunlarda medyanın ABD sağı tarafından üretilen kimlik temelli politik argümanların aşırı etkisi altında kalmasının da payı olduğu açık. Medyanın bunun üstesinden nasıl geleceği konusunda ise kimsenin kesin bir cevabı yok.
Artifact Tık Avcısı Başlıkları Yeniden Yazıyor
Birden çok haber kaynağını tek yerden okumanızı sağlayan ve neredeyse her hafta yeni özellikler ekleyen Artifact, son dönemin en popüler haber uygulamalarından birisi olma yolunda ilerliyor. Yeni getirdikleri özellik haber okurlarını sevindirirken bazı yayınları kızdıracak gibi görünüyor.
Mayıs ayında uygulamaya ekledikleri “Tık Avcılığı olarak işaretle” butonuyla bu tür yöntemleri kullanan yayınların tespit edilmesini ve elenmesini kolaylaştırmak isteyen Artifact, ChatGPT’nin API özelliği ile bunu bir adım daha ileri taşımaya karar verdi. Yeni güncellemede ana sayfadaki bir haberi seçip “Tık Avcısı Başlık olarak işaretle” dediğiniz zaman bu API ile haberi ChatGPT’ye okutup sizin için yeni bir başlık yazdırıyorlar. Eğer belirli bir sayının üstünde kullanıcı aynı haberi bu şekilde işaretlerse uygulamanın editörlerinden birisi yeniden yazılan başlığı herkes için ortak görünen başlığa dönüştürüyor.
Açıkçası ChatGPT’nin gazetecilik alanında şu ana kadar gördüğüm en faydalı kullanımlarından birisi bu olabilir. Bir yandan önemli bir soruna çözüm üretirken bunu kullanıcı kontrolünde ve insan denetiminde tutuyor olmaları oldukça mantıklı. Üstelik ChatGPT’nin sınırlı yetenekleri böyle görevler için çok uygun. Şu ana kadar yaptığım denemelerin hepsinde gayet iyi sonuçlar verdi.
Amerikalıların Yerel Gazetecilerden Beklentisi
Medyanın içerisinde bulunduğu dönüşüm hâliyle birlikte sürekli karşımıza çıkan başlıklardan birisi de yerel gazeteciliğe artan ihtiyaç ve onun nasıl daha etkili bir hâle gelebileceği. Bu konuyu doğrudan haber okurlarıyla konuşmak isteyen American Journalism Project, yaptığı kapsamlı bir araştırmayla ülkenin farklı yerlerinde insanların yerel gazetecilikten ne beklediğini öğrenmeye çalışmış.
Araştırmanın sonucunda dokuz temel başlık ön plana çıkıyor. Bu dokuz başlığın hepsini birbirine bağlayan tema ise yerel gazeteciliğin yapıldığı yer ile daha yakın bir ilişki hâlinde olması. İnsanlar yaşadıkları yere dair daha güncel bilgiler edinmek, yaşanan ve yaşanabilecek şeylere dair olabildiğince erken haber almak ve gerçekten yaşadıkları yerin ihtiyaçlarına cevap veren haberler okumak istiyor.
Araştırma her ne kadar ABD’de yapılmış olsa da eminim hem ülkemizde hem de dünyanın birçok yerinde benzer cevaplar alınacaktır. En çok hoşuma giden okur cevaplarından birisi “eğer yaşadığım şehri zombiler işgal ederse bunu haberlerden öğrendiğimde iş işten geçmiş olacak” diyor. Türkiye’de yerel gazeteciliğin durumuna baktığımızda maalesef bunu asla öğrenememek bile ihtimaller arasında.
Kısa Kısa
🇬🇧 Daily Telegraph ve Sunday Telegraph gazeteleri sahiplerinin borçlarını ödeyememesi yüzünden satışa çıkarıldı.
🛢️ Shell’in BK’da yayınladığı yeşil insiyatifleriyle ilgili reklam, toplumu eksik bilgilendirdiği ve yanlış yönlendirdiği için yasaklandı.
🍎 Apple’ın WWDC 2023’te duyurduğu her şeyi burada bulabilirsiniz. Hem işletim sistemindeki yenilikleri hem de meşhur Vision Pro’yu önümüzdeki haftanın odağında detaylı bir şekilde konuşacağız.
🤝 Serbest gazetecilerin bir araya geldiği ve iş bulmak için kullandığı platform Study Hall, yine serbest gazeteciler için hizmet geliştiren OutVoice şirketi tarafından satın alındı.
🌍 Dünyada anadili İngilizce olan insanların oranı yüzde 4.7, ancak internetin yarısından fazlası yalnızca İngilizce bilenlere hitap ediyor.
🤨 Yeni bir rapor, sosyal medya platformlarının yayıncılara trafik sağlama konusundaki önemini abarttığımızı söylüyor.
Haftanın odağı: Sürdürülebilirlik için yaklaşımın değişmesi şart
Sürdürülebilir Medya Sohbetleri adıyla hazırladığım ve on bölümden oluşan ilk sezonunu yayınlamayı bu hafta tamamladığımız podcast serimizi hazırlarken aklımdaki en temel sorulardan birisi Türkiye’deki medya ve gazetecilik ekosisteminin hem finansal hem de üretim anlamında nasıl sürdürülebilir ve bağımsız bir noktaya gelebileceği meselesiydi. Her bölüm için konukları belirlerken, soruları hazırlarken ana motivasyonlardan birisi bu soruyu cevaplamak için nasıl veriler toplayabilirimdi. Bir de elbette olabildiğince keyifli bölümler olmasını sağlamak.
Elbette on bölüm ve sekiz sohbet ile bir reçete oluşturmak mümkün değil. Ancak konuklarımızla gerçekleştirdiğimiz sohbetlerde öne çıkan ve sezon finalinde kapsamlı bir şekilde ele aldığım ortak başlıklardan özellikle bir tanesini burada ele almak istedim: Profesyonelleşme.
Bir kurumun büyümek bir yana, standartlarını koruyarak hayatına devam edebilmesi için bile profesyonelleşmeye ve kendisini bu şekilde kurgulamaya ihtiyacı var. Medya ve gazetecilik alanında ise en temel eksiğin bu olduğunu neredeyse her gün yeni örneklerle görmemize rağmen sorunu çözmek için yeterli çabanın gösterildiğini söylemek maalesef mümkün değil. Neyse ki yeni nesil girişimler içerisinde bu soruna dair farkındalık giderek artıyor ve kendilerini buna göre hazırlıyorlar.
Profesyonelleşme dediğimiz zaman, en temelde bahsettiğimiz şey aslında Sarphan Uzunoğlu ile sohbetimizde merkeze aldığımız mindset değişiminden bahsediyoruz. Özellikle gazetecilik odaklı girişimlerde ve alternatif medya olarak adlandırılan kesimde karşımıza çıkan bu sorun kurumların uzun vadeli planlar yapabilmesini, kendisini geliştirip sağlam temeller atabilmesini ve en başta da finansal ve editoryal anlamda bağımsız olabilmelerini engelliyor. En büyüğünden en küçüğüne profesyonelleşmeye karşı duruş yüzünden sürekli sorunlarla uğraşan, belirli bir seviyenin ötesine geçemeyen ve uzun ömürlü olmayı başaramayan kurumlarla karşı karşıya kalıyoruz.
Oysa bu mindset değişimini gerçekleştirmek her anlamda çok önemli. Eğer medya ve gazetecilik alanının daha büyük bir kesimi kendisine bağımsız ve sürdürülebilir temeller atmış olsaydı, bunu yıllar içerisinde sağlamlaştırabilseydi çok farklı şeyler konuşuyor olabilirdik. Kurumların attığı temel sayesinde dışarıdan gelebilecek her türlü negatif etkiye karşı herkes daha iyi korunabilir, bağımsızlık sayesinde daha güçlü bir gazetecilik ve medya alanından bahsediyor olabilirdik. Bana kalırsa bu hâlâ mümkün.
Sezon boyunca gerçekleştirdiğimiz sohbetlerde konuk tercihini yaparken buna özellikle dikkat etmeye ve olabildiğince tek seçeneğin bu olmadığını kendi tecrübeleriyle gösterebilecek insanları bulmaya çalıştım. Bu demek değil ki sadece sekiz kişi var. Daha sohbet etmek istediğim ve bu konuları birlikte tartışmak istediğim birçok kişi var, emin olabilirsiniz.
Yine sezon finalinde söylediğim gibi bu konuda konuşulması ve hayata geçirilmesi gerektiğine inandığım daha birçok şey var. Bu seri ile sürdürülebilirliğe ve ekosistemin profesyonelleşmesine dair katkılarımızı genişletme yönünde attığımız adımlara bir yenisini daha ekledik ve daha fazlasını da hazırlıyoruz. Umarım bu katkılarımızı ileride büyük bir dönüşümün parçalarından birisi olarak görebiliriz.
Henüz dinlemeye başlamadıysanız veya kaçırdığınız bölümler varsa Sürdürülebilir Medya Sohbetleri serimizin bütün bölümlerini Apple, Spotify, Google, YouTube ve bütün podcast uygulamalarında bulabilirsiniz.
