Haberi çoğunlukla akıllı telefonlarımızdan okuduğumuz günümüzde dikine formatta üretilen içerikler giderek çeşitleniyor. Bu durumun habercilikte hikâye anlatımına yansıması ise aşağı kaydırmalı multimedya içeriklerle haber sunumunun birleştiği biçimlerin (scrollytelling) ortaya çıkması oldu. Yeni nesil bir medya girişimi olarak ortaya çıkan Scrolli, bir konuyu derinlemesine araştırmaya dayanan longform gazeteciliğe odaklanan, haber içeriklerini bu yaklaşımla üreten ve içerikleri interaktif sayfalarla aktaran bir platform. Bununla birlikte haber üretimine yapay zekâyı entegre etmeyi amaç edinen platform, markalarla reklam ve işbirliği geliştirmek için editoryal ekibinden bağımsız yürütülen ScrolliCollabs adında ticari bir bölüme de sahip.
Platformu daha yakından tanımak amacıyla Scrolli‘nin kurucularından Ilgaz Fakıoğlu ile hem bu yeni girişimi hem de yeni teknolojilerin medyanın geleceğiyle ilgili ne anlama geldiğini konuştuk.
Ilgaz Fakıoğlu
“Yeni Bir Gazeteciliğe Giden Yolu Yaratmak” başlıklı yazıda Scrolli’nin kendi zamanını bekleyen bir proje olduğu belirtiliyor. Adım adım planlanarak platformun ciddi bir hazırlık sürecinden geçtiği anlaşılıyor. Bu süreç nasıl işledi? Doğru bir ekip diye nitelediğiniz kurucu ekibin oluşumunda nelere dikkat edildi?
Scrolli‘nin temelleri Türkiye’deki medya ve gazetecilik alanındaki bir boşluğu doldurma arzusuyla 2018-2019 yıllarında fikren atıldı. O dönemde, sosyal medya mecralarını da kapsayan ve 360 derece yayıncılık yapabilen, longform gazeteciliğe odaklanmış bir mecranın eksik oluşunun nedenlerini düşünüyordum. Günümüzde; yapay zekâ, kullanıcı deneyimi ve sosyal medya tabanlı gelişmeler sayesinde proje evrildi ve şu anki biçimini aldı. Bu projeyi hayata geçirme süreci, geçen sene yaşanan deprem felaketi gibi dönüm noktalarıyla hızlandı. Financial Times‘ın depremle ilgili semi-scrollytelling biçiminde ürettiği haberin görünürlüğü sonrası Türkiye merkezli bir mecra olarak bu tür bir gazetecilik ve kürasyon işini başarabileceğimizi göstermek istedim. Bu amaçla, yenilikçi ve yaratıcı çözümler sağlayan kişilerle Scrolli’yi hayata geçirdik. Scrolli‘nin kurucu ekibi, bu geniş perspektifi ve uzmanlığı ile projeyi bugün ulaştığı beta yayın aşamasına taşıdı.
Az önce bahsettiğim yazıda bahsettiğiniz ABD merkezli medya sektöründeki dönüşümü nasıl anlamlandırıyorsunuz? Gazeteciliğin günümüzdeki temel işlevinin kümülatif medya etkisi yaratma olduğunu söylerken tam olarak neyi kastediyorsunuz? Bahsettiğiniz dönüşüm bağlamında gazetecilik sizce dünyada ne yöne doğru gidiyor?
2008-2012 arasında kendisini küresel çapta gösteren ekonomik kriz sonrasında, gazeteciliğin dijital ekonomiye bağlı, teknik bir meslek dalı olarak ele alınması gerektiğini vurgulayabiliriz. Bu yeni düzen, medyanın yeni zirve oyuncusu olduğu bir dönemi işaret ediyor. Hem teknolojik üretimler hem de stratejik iş yönetimindeki değişimler öncelikle medyayı etkiliyor. ABD merkezli medya sektöründeki dönüşümü, teknolojinin gazetecilik pratiğine entegrasyonu ve medya üretimindeki bütünselleşme süreçleri olarak özetleyebilirim. Bu dönemde, güçlü gazeteciliğin ürününü yeniden değerlendirme ihtiyacı da belirginleşiyor. Haberin gerçekliği, bireysel etkilere -yani gerçek hakkında farkındalık, tutum değiştirme gibi faktörlere- odaklanırken; kamuoyu ve topluluk oluşturma, söylem belirleme gibi anlam odaklı etkiler kümülatif gruba geçiyor. Veri bolluğu çağında, sadece gerçekleri sunan gazetecilik ve son dakika haber pratikleri yetersiz kalıyor. Dolayısıyla; derinlemesine araştırma yapabilen, teknolojiyi etkin kullanabilen ve platformlarla sınırlı kalmayan bütünlüklü bir yayıncılık anlayışına olan ihtiyaç artıyor.
Gazeteciliğin yapısal sorunlarından bahsederken bu sorunların bir bütünlük içinde ele alınması gerektiğini, dolayısıyla teker teker sorunları değil bütüne olan yaklaşımı değiştirmeyi öneriyorsunuz. Bu yapısal sorunların ne olduğunu düşünüyorsunuz ve Scrolli bunlara dönüşüm perspektifinden nasıl çözümler getiriyor?
Gazeteciliğin dönüşümünün, yalnızca gazetecilik alanıyla sınırlı kalmayıp daha geniş bir bütünlük içinde ele alınması gerektiğine inanıyorum. Bu bağlamda, nitelikli gazeteciliğin sürdürülebilirliğini sağlamak için güçlü bir iş ve gelir modeli, etkili bir yapay zekâ entegrasyonu, sağlam bir ürün yönergesi ve stratejisi, ek olarak da sürecin coğrafi ölçeğinin doğru belirlenmesi gerekiyor. Yeni nesil gazetecilik için dijital pazarlama, yapay zekâ, iş modelleri, markalaşma ve teknoloji satışı gibi çeşitli alanları kapsayan bütünsel bir medyada dönüşüm planına ihtiyaç var. Scrolli olarak bizim perspektifimiz de bu yönde. Yani biz yeni medya dönüşümünü kucaklayan ve tamamlayan bir yapı olmayı hedefliyoruz. Bu nedenle, gazetecilikteki yapısal sorunlara bütünsel çözümler getirme amacındayız.
Son dakika haberciliğin çok yaygın olduğu bir medya ortamında yaşıyorken platformunuzda yavaş haberciliğin ön planda olacağını söylüyorsunuz. Bu şekilde üretilen haberlerin oluşumu hem araştırma hem de Scrolli‘nin hikâye anlatımında teknik hazırlık süreci sebebiyle zaman alıyor. Ancak Scrolli, bir medya organı olarak sıcak gelişmelerden de uzak durmayacaktır. Bu model sıcak gelişmelerin aktarılması söz konusu olduğunda kendi imzasını nasıl atacak?
Mecra ve platformların doğasına uygun bir şekilde hareket ediyoruz. İnternet sitemizde, yani kendi mecramızda, dosya haberler aracılığıyla derinlemesine analiz sunan bir yaklaşımı benimserken; sosyal medyada hız ve sıcak gelişmelere odaklanan bir yayın akışını takip ediyoruz. Yayın yönetmenimiz Mahir Boztepe bu sürecin liderliğini üstleniyor. Burada belirtmek isterim ki yavaş haberciliği, insan odaklı gazeteciliğimizin önemli bir bileşeni olarak kabul ediyoruz. Son dakika ve sıcak gelişmelerin aktarımında ise yapay zekâ devreye giriyor. Çok yakında, Scrolli‘nin kendi mecrasında da sıcak gelişmeleri yapay zekâ aracılığıyla sunacağız. Bu yeni düzenle birlikte mecramız okuyucularımıza zaten sunmuş olduğumuz interaktif sayfalardaki (scrollytelling) nitelikli gazetecilik anlatısıyla sınırlı kalmayacak. Sıcak gelişmeleri de otomasyonla sunacağız.
Yapay zekânın haberciliğe entegrasyonu kullanıcı deneyimini daha nitelikli hâle getiriyor. Uzun haberleri özetleyebiliyor, haberin ilgi çekici kısımlarını öne çıkarabiliyor. Peki çalışanlar söz konusu olduğunda yeni teknolojilerin yararı nedir? Yapay zekânın “angarya” işleri yapması ya da ortalama bir metni nitelikli biçimde üretebiliyor olması insan üretimi gazeteciliğin potansiyel niteliği adına ne vadediyor?
Scrolli olarak, Türkiye’deki yayıncılara da örnek olması açısından, bir yapay zekâ ve ürün yönergesi oluşturduk. Kurumsal stratejimiz, yapay zekânın yeni nesil medyanın merkezinde yer alacağını öngörüyor. Özellikle yapay genel zekâ (AGI) ile birlikte, medya bütünselleşmesinin doğrudan tamamlanacağını ve yeni düzenin ilk sonuçlarının medyadan alınacağını düşünüyorum. Gazeteciyi veriyi toparlayan, verileri bütünlüğe oturtan ve bir haberin çevresindeki tüm çerçeveyi birleştiren, nitelikli işlere zaman ve kaynak ayırabilen bir küratör olarak gördüğümüzde, yapay zekânın sektöre katacağı birçok olumlu gelişmenin olduğunu söyleyebiliriz.
Aynı zamanda iş geliştirmeyle ilgili bir bölüm habercilik faaliyetlerinden ayrı biçimde yürütülüyor. ScrolliCollabs nasıl bir çalışma modeline sahip olacak? Markalara yeni nesil reklamlar üretmenin dışında sektördeki aktörlere eğitim, danışmanlık gibi hizmetler de sunacak mı?
Evet. ScrolliCollabs, Scrolli‘nin marka stüdyosu olarak ayrı bir ekip ve stratejiyle hareket ediyor. Burada hem yeni nesil gazeteciliği finanse etmek hem de marka dünyasına nitelikli işler sunmak istiyoruz. Sponsorlu işbirliklerin yanı sıra, stüdyo özelinde markalara ve iletişim danışmanlıklarına organizasyon, marka iletişimi ve markalaşma destekleri de sunuluyor.
Son olarak, yeni bir medya ekosistemi inşa etmek gibi bir hedef Scrolli’nin programında yazıyor. Bu ekosistemi inşa etme hedefi, işbirlikleriyle birlikte nasıl bir orta vadeli amaç taşıyor?
Yeni bir medya ekosistemi inşa etme hedefimiz, doğru alanlarda yeni medya paydaşlarını bir araya getirerek Türkiye’deki medya faaliyetlerini hızlandırmayı amaçlıyor. Bu hedefle, iyi bir kullanıcı deneyimi sunabilen web ve mobil merkezli mecraların eksikliği, gelir modellerinin çeşitlendirilmesi ve ürün odaklı yaklaşımlar gibi engelleri aşmayı hedefliyoruz. Bu üç alanda; marka stüdyosu kurulumunda, ortak medya teknolojileri geliştirilmesinde ve sunulmasında, yapay zekâ projelendirmelerinde işbirliği yapılması gibi önceliklerimiz bulunuyor. Herkesle birlikte büyüme niyetindeyiz.
