COVID-19’un dünya çapında yayılmasını önlemek için alınan önlemler dahilinde milyonlarca insan evlerinde karantina altındayken, güvenilir, doğruluğu kontrol edilmiş haberler her zamankinden fazla önem taşıyor. Haberleri izleyenler rekor sayılara ulaşarak artarken, birçok medya kuruluşu için gelirler düşüyor.
Ekonomik durumdan etkilenen birçok ticari kuruluş, reklamlarını askıya alıyor ayrıca mayıs boyunca (ve büyük ihtimalle daha da uzayacak şekilde) halka açık etkinlikler ve konferanslar çoktan iptal edildi. Bazı medyalar abonelik ve üyeliklerinin arttığını belirtiyor fakat bunca belirsizlikle yüz yüzeyken, onlar da okurlarının yakında iptale başvuracağından korkuyor.
Bu eşi benzeri görülmemiş krizi atlatmak için bağımsız, dijital yerel medya ne yapıyor ve medya sürdürülebilirliği üzerine çalışanlar ne tavsiye ediyor?
İttifaklar medya kuruluşlarını daha güçlü yapar
Herkesin nakit akışı konusunda endişeli olduğuna inandığını belirten Media Development Investment Fund’ın Medya Hizmetleri Genel Müdürü Patricia Torres-Burd, “Ekonomi endişe verici olduğunda ilk kesinti reklam olur. Yeni normale hazırlıklı olmalısınız,” dedi ve ekledi:
“Takipçilerinizle, okurlarınızla bağınızı güçlendirme zamanı. Rakiplerinizin ne yaptığını anlamalı ve hatta diğer yerel, ulusal ve bölgesel medya kuruluşları ve organizasyonları ile ortaklık kurmalısınız.”
Küba’da, Periodismo de Barrio ve El Toque adında iki bağımsız dijital medya organizasyonu adadaki Koronavirüs haberlerini yapmak üzere güçlerini birleştirdi. İlk önce, ekiplerinin sahada uygulayacağı bir güvenlik planı yarattılar: “Güçlerimizi birleştirerek, ekiplerimizin birlikte daha da kuvvetlendiğini fark ettik çünkü haber sitelerimizin güçlü olduğu alanlar çakışmıyor,” diyor Periodismo de Barrio’nun kurucusu Elaine Diaz.
“Nasıl daha fazla haber üretebileceğimizi değerlendirerek başladık işe, nasıl daha iyi haber yapabiliriz ve sokağa çıkması gerekenlerin risklerini nasıl azaltabiliriz,” diyen Diaz’a göre bu ortaklık, yalnızca toplumu bilgilendirmekten ibaret değildi, muhabirlerin, fotoğrafçıların ve kameramanların karşılaştığı riski de azaltmaktı amaç. Güçlerini birleştirerek, haber yapmak için kamuya açık alanlara çıkması gereken kişilerin sayısını da azaltabildiler.
“Her ittifakta olduğu gibi, süreçler kusurluydu, fakat neyse ki iki ekip de sanal işler konusunda eğitimliydi,” dedi Diaz. Güvenlik önlemleri ve haberi yapılan konunun genişliği masrafları artırdı bu nedenle proje liderleri, yeni maliyetleri karşılayabilme konusunda bütçelerini nasıl yeniden yönlendirebileceklerini görebilmek için fon verenlerle iletişime geçti.
“Sonuçta, ortaklığımızın maliyetleri düşürme konusunda bize yardımı oldu zira her medya sitesi uzmanı olduğu formatlardaki içeriklerin üretim maliyetini karşıladı. Bazı fon verenlerin bize ekonomik anlamda biraz daha fazla destek olmasını bile sağlayabildik çünkü birlikte yaptığımız işi desteklemenin önemini fark etmişlerdi,” dedi.
Diaz, krizin birlikte çalışmanın önemini anlamalarını sağladığını söyledi ve bu deneyimin ileride başka ittifaklara yol açabileceğini ekledi.
Okurlara ve fon veren kuruluşlara ulaşın
Kriz zamanlarında, uzun saatler boyu hikâye aktarmak ve uzaktan çalışmanın yeni biçimlerine uyum sağlama ihtiyacı finansa ve yönetime öncelik tanımayı güçleştirebilir. Fakat yine de, fon verenlerle, müşterilerle, reklamverenlerle, üyelerle ya da bağışçılarla erken iletişim kurmak kısa ve uzun vadede bir fark yaratabilir.
Tavsiyeler, medya sitesinin türüne göre sanal eğitim programları geliştirmek konusunda diğer medyalarla iş birliği kurmaktan müşterileri ve çalışanlarıyla iletişim kurmaya diğerleri kadar hazırlıklı olmayan üçüncü şahıslar için yeni hizmetler vermeyi düşünmeye kadar farklılık gösterir. En tutarlı tavsiye ise izleyicilerle ve fon verenlerle mümkün olduğunca çabuk bir biçimde karşılıklı iletişim kurmaktır.
Bağımsız dijital medya sitesi Chequeado’nun yöneticisi ve Latin Amerika’nın haber doğruluğu peşinde koşan önderlerinden Laura Zommer, “Karantina daha Arjantin’de başlamadan önce, bağışçılarımızın her birine projeleri yeniden değerlendirmeleri ya da son teslim tarihlerini ve beklentileri buna göre düzenlemeleri için bir e-posta yolladık, çünkü pandeminin ülkemize de sıçrayacağını biliyorduk,” dedi ve ekledi, “Destekçilerimizin büyük çoğunluğunun bizimle hemfikir olduğunu görüp güven tazeledik.”
Zommer, fon verenlerden bazılarının beklediklerinden de esnek olduklarını söyledi. Fon verenlerle mümkün olan en kısa sürede iletişime geçmeyi ve bunu tepkilerini daha iyi ölçebilmek için yüz yüze (görüntülü aramalarla) yapmayı tavsiye ediyor. “Biz bazı fon verenlerle onlar resmi bildirimlerini göndermeden önce iletişime geçmiş olduk, bu da kısa sürede harekete geçmemiz fikirlerimizi onlara güçlü bir şekilde ifade edebilmemizi sağladı.”
Yüz yüze toplantılardan sanal dünyaya
Nüfusun çoğunluğu, neredeyse bir gecede yüz yüze görüşmeden sanal dünyaya geçiş yapmak zorunda kaldı. Bilgisayarla evden çalışmadan, arkadaşlarla bilgisayar ekranında buluşmaya, yoga sınıflarından, cep telefonlarından dinlenen resitallere değişim hızlıydı. Buna rağmen, bu dijital araçları layıkıyla kullanabilmeyi hâlen öğrenmekte olan birçok insan var.
SembraMedia’nın kurucu ortağı ve yöneticisi Mijal Iastrebner, “Bugün, bu sanal alanları yeni şekillerde kullanma fırsatımız olduğunu düşünüyorum,” dedi ve ekledi: “Şimdiye dek, bunlar sadece dijital iş alanlarıydı, fakat gerçek şu ki sanal bağlantıların sunduğu olasılıklara bakıldığında bu bakış açısı sınırlandırıcı. Sadece içerik üretmekten bahsetmiyorum, topluluklarımızla da derin bir iletişim kurmaktan söz ediyorum.”
Medya, izleyicilerin dikkatini çekmek için yarışan birçok rakibin yanı sıra haber doygunluğunun yarattığı zorlukla da yüzleşmeli. Eşi benzeri görülmemiş sayıda insan evlerinde hapisken, dijital haberlerin ve eğlencenin tüketimi de roket hızıyla yükselişe geçti. Şu an, sanal dünyada çalışmaya hızlıca uyum sağlayabilen kuruluşlar için fırsatlar da yaratıyor.
“Daha fazla esnekliğe ve uyum yeteneğine sahip ekipler, dijital tüketime daha uygun tasarlanmış bilgiyi iletebilme yetisine de sahiptir,” dedi Media Development Investment Fund’ın Latin Amerika direktörü Maria Catalina Colmenares ve ekledi, “Bu yeteneklerini, yenilikçi yayınlar sayesinde yeni ve sadık izleyicileri çekecek stratejiler tasarlamak için kullanabilirler. Bu yeni ürünler ya da yaklaşımlar beklenmedik ve umarız ki kalıcı bir büyüme üretebilir.”
Velocidad’ın yöneticisi Vanina Berghella, “Birlikte çalıştığımız her bağımsız medya ekibinin işini bu yeni gerçekliğe nasıl adapte edeceğini biliyor olması kritik bir önem taşıyor zira yüksek kaliteli içerikleriyle yaşamsal bir hizmet sunuyorlar,” dedi ve ekledi, “Pandeminin ortasında, birlikte çalıştığımız dijital medyalar özgün, teyitli içerik üretme konusunda bir meydan okumayla yüz yüze. Çabaları sadece topluma hizmet etmekle kalmıyor, güvenilirlik inşa ediyor ve izleyici sadakatini besliyor.”
Topluluğu için infografikler ve videolar üreten Arjantinli bağımsız dijital medya projesi Red/Accion pandeminin başlamasından bu yana izleyici kitlesini genişletti. Ekipleri hızlıca uzaktan çalışmaya adapte oldu ve bu yaptıklarını izleyicilerinin anlayabilmesi için, içlerinde görsele karakter kazandırmak amacıyla her birinin farklı renklerde şapka taktığı birinin de olduğu sanal oturumlarının ekran görüntülerini paylaştılar.
“Long-form” (İng: Daha uzun makale ve yazılara yer veren gazetecilik biçimi) gazetecilik alanında uzmanlaşmış Latin Amerikalı haber sitesi Revista Anfibia’nın ekibi, sanal olarak çalışmaya başladıklarında çeşitli teknik sorunları da çözmek zorunda kaldı.
Spotify’da bölgesinin en popülerleri arasında olan Anfibia Podcast’in yöneticisi Tomás Perez Vizzón, ses yalıtımlı stüdyo ve kayıt ekipmanları olmadan podcast üretebilmenin bir yolunu bulmak zorunda kaldı. Koronavirüs için özel olarak hazırladıkları yayınları “Muy en una”yı kaydedebilmek için Vizzón, evindeki dolabında t-shirtler ve ceketleri ses geçirmez bir yalıtım için kullanarak derme çatma bir stüdyo kurdu. Daha sonra hangi koşullar altında çalıştığını izleyicilerine göstermek ve bazı kayıt ipuçlarını diğer podcast yapımcılarıyla paylaşmak için bir canlı yayın paylaştı.
Colmenares bu yeni şartlar altında çalışırken mantıksal analizi göz ardı etmemenin önemi konusunda uyardı ve “Esnekliğinizi ve uyum kabiliyetinizi devam ettirebilmek için, göstergelere, rasyonel analizlere, davranış kalıplarına ve topluluğunuzdan gelen geri bildirimlere dikkat edin. Bunlar iş, yayın içeriği, ürünler ve dağıtım kanalları konusunda veri temelli kararlar almaya geldiğinde yaşamsal bir önem taşır,” dedi.
Yeni hizmetleri göz önünde bulundurun
“Bizim gibi üçüncü şahıslara ajans hizmeti sunanlar için, kriz zamanlarında yeni iletişim servisleri sunma gibi bir fırsat söz konusu,” dedi, Ekvadorlu bağımsız dijital medya sitesi GK’nın kurucu ortaklarından Isabela Ponce. Şirketlerin çalışanlarıyla ve müşterileriyle iletişimde yardıma ihtiyacı olur. “İlk adım müşteriyi, ürün türünü, servisi ve bize göre şu anda karşı karşıya oldukları en büyük zorluğu tanımlamak ve sonra onlara bir çözüm sunmaktır.”
Torres Burd, bu şartlarda radikal anlamda yeni projelere başlamayı tavsiye etmediğini söyledi fakat hâlihazırda sunduğunuz hizmetleri ve içerikleri genişletmeyi tavsiye ediyor. “Şu anda, haber tüketen büyük bir yeni ziyaretçi dalgası var, fakat bu zamanla azalacak. Hepimiz insanız ve sonuçta haberlerden bunalıp yorulacak, bir ara vermek isteyeceğiz. Bu, izleyicileri başka türde içeriklere yönlendirmek için büyük bir fırsat.”
Örneğin, endüstriler ya da çalışanlar için yollanan haber bültenlerini faydalı bilgilerle genişletmeyi; finans ya da nakliye raporları yayınlamayı; kanun koyucularla ve hükümetlerle iletişim kurmak için kılavuzlar hazırlamayı; kitap önerileri ya da yemek tarifleri paylaşmayı; bu şartlarda ruhsal sağlığı korumayı ve cinsel şiddet ve kapalı kalma gibi diğer yaşamsal konuları ele alan sanal etkinlikler başlatmayı tavsiye ediyor.
“Gazetecilik bir hizmet olarak her zamankinden daha gerekli ve hayatlarımızın radikal bir biçimde değiştiğini unutmamalıyız,” dedi ve ekledi, “Öncesine göre yine aynı ihtiyaçlara hatta fazlasına sahibiz.”
“Bu kriz kaçırılmayacak bir fırsat sunuyor. Gelir ve satışlarda, ön ödemeler için indirim sunmanın ve bu zorlu zamanlarda markalar ile müşteriler için hakiki bir partner gibi sunduklarınızı yeniden yapılandırarak yaratıcı düşünmenin zamanıdır,” dedi Torres-Burd.
“Çoğumuzun davranış kalıplarını kesinlikle değiştirecek olağandışı bir krizle karşı karşıyayız,” dedi Chegueado’dan Zommer. “Genel anlamda, medya projeleri kuran gazeteciler, topluluklarının sahip olamadığı bir şeye ihtiyaç olduğu kanaatiyle yola çıktılar. İnanıyorum ki bu projeler için kolları sıvamamıza neden olan değerler, bu şartlarda her zamankinden daha büyük anlam taşıyor.”
Colmenares, Latin Amerika’nın dünyanın diğer köşelerinde hâlihazırda meydana gelen problemlerden kaçınmak için bir fırsata sahip olabileceğini söyledi. “Koronavirüs’ün sebep olduğu krizden kaynaklanacak sürdürülebilirlik üzerindeki muhtemel etkilere dikkat çekmeliyiz, yerel ekonomilerin bundan ne derece etkileneceğini kimsenin bilmediğini aklımızdan çıkarmamalıyız,” dedi.
İlk olarak ijnet‘te yayınlanan bu yazı Heinrich Böll Stiftung Türkiye Temsilciliği desteğiyle yürüttüğümüz Sürdürülebilir Gazetecilik projemiz kapsamında Başak Güntekin tarafından çevrilmiştir.
