Yeni dijital medyanın gelir tarafında o kadar çok yenilik ortaya çıkıyor ki bunları gözden geçirmek, güncellemek ve toparlamak gerekiyor.
Temel bilgiler ile başlayalım.
1. Topluluk yaratma
Bir takipçi kitlesi bir grup gözlemcidir yalnızca. Bir topluluk ise aynı değerleri ve bir konu ya da coğrafi alan hakkında yoğun ilgiyi paylaşır. Çoğunlukla eyleme geçmeye gönüllüdür. İşte değer de burada ortaya çıkar.
Michael Skoler’in de birkaç sene önce Nieman Reports’ta tavsiye ettiği gibi, ödeme duvarı fikri üyelik fikrine evrildiğinde iş modeli takipçi kaynaklı olmaktan çıkar, topluluk kaynaklı olur.
2. Ödeme duvarı yerine üyelik
Hükümet ve eğitimi odağına alan dijital haber platformu Texas Tribune ödeme duvarı yerine üyelik fikrini benimsemiş bir kurum. Altı basamaktan oluşan kademeli bir üyelik ve 10 dolardan 500 dolara kadar değişen bir ölçekte avantajlar sunuyor.
Bunu bir düşünelim. Sadece bir ürün değil, aynı zamanda erişim, ayrıcalıklar ve toplulukla kaynaşmak için fırsatlar sunarak Texas Tribune bir abonelik için isteyeceği rakamdan çok daha yükseğini üyelik için isteyebiliyor.
3. Reklam yerine sponsorluk
Texas Tribune, yıllık 1000 dolardan başlayarak 5000 dolara kadar çıkan üç sponsorluk seçeneği sunuyor. Sponsorluğun web sitesine bir mesaj yerleştirmek dışında avantajları var. Etkinliklerde marka ile daha samimi bir ilişki kuruyorlar.
Aylık 10 milyon kullanıcıdan oluşan bir izleyici kitlesi olan Şili’deki BetaZeta’nın kurucu ortaklarından Leo Prieto, geleneksel reklamcılıktan uzaklaşarak, şu anda gelirlerinin yüzde 40’nı oluşturan sponsorluklara yönelmiş durumda.
4. İçerik pazarlama ve editoryal hizmetler
Yukarıda bahsettiğimiz BetaZeta, gelirinin yüzde 10’nunu içerik pazarlamadan sağlamakta; bu, markaların kendi sitelerinde kullanmaları için editoryal içerik üretmek anlamına gelir. Bir reklam ya da halkla ilişkiler ajansının verdiği hizmet gibi.
5. Danışmanlık hizmetleri
Bu alandaki en yenilikçi medyalardan biri 16 yerel haber sitesi ve düzinelerce müşterisi ile bir zincir olan Şili’den Mi Voz’dur (Benim Sesim). Yıllık kazancı 2 milyon doların üzerinde olan Mi Voz’un içeriklerini yaklaşık 10.000 yurttaş muhabiri üretiyor.
6. Ürünlerin doğrudan satışı
Birçok web yayıncısı sadece bir reklam gösterici olmak yerine ürünleri kendisinin piyasaya sunabileceğini fark ediyor.
El Salvadorlu bir araştırmacı gazetecilik sitesi olan El Faro, araştırmalarını temel alan birkaç kitap üretti ve bunları başka diğer kitap, müzik ve sanatsal ürünlerle birlikte web sitesinde satışa sunuyor.
PayPal, Google Wallet ve Amazon gibi çevrim içi ödeme servisleri kredi kartıyla ödeme kabul etme işlemini kolaylaştırabilir.
7. Etkinlikler
İnşa ettiğiniz topluluk her ne kadar dijital olsa da üyeler yüz yüze iletişim için can atar. İnsanlar iletişim kurmak, aynı ilgi alanlarını ve değerleri paylaşan insanlarla tanışmak, buluşmak ister. Bu değerleri paylaşan ve o toplulukla iletişime geçmek isteyen sponsorlar, bu gibi etkinliklerde görünür olma hakkı kazanmak için ödeme yapmaya gönüllü olur.
Etkinliklerden para kazanmanın en az dört yolu vardır:
- Sponsorluklar
- Bilet satışı
- Stantlar (ürün sergileme)
- Ürün satışları (yayınlar, abonelikler, marka ürünleri)
8. Veriyi yeniden paketle ve sat
İnternet kullanıcıları onlar için uygun bir formatta düzenlenmiş ve aranabilir veriler için ek bir ücret ödemeye isteklidir.
Texas Tribune veri konusunda yenilikçi olmuştur. Site, trafiğinin çoğunu araştırmacı gazetecilik işlerinden değil devlet çalışanlarının maaşları, halk eğitimi harcamaları, su kullanımı, hapishane tutukluları ve benzeri konulardaki veri tabanından elde ediyor.
9. Vakıflar ve STK’lar
Birçok medya girişimi, gelirinin çoğunu bağışlardan elde eder ki bu pek sürdürülebilir bir durum değildir. Ana bağışçılardan biri varlıklarındaki ciddi bir düşüşten muzdaripse ya da yön değiştirmeye karar verirse, kaynaklarını çeşitlendirmemiş bir medya organizasyonu büyük bir sıkıntı yaşayabilir.
10. Büyümekte olan girişimciler
Amazon’un kurucusu Jeff Bezos’un The Washington Post’u satın almak için harcadığı 250 milyon doları biliyoruz. Ve eBay kurucusu Pierre Omidyar’ın 50 milyon dolarlık First Look Media lansmanını duyduk.
Elbette bu miktarda bir hibenin altında, bölgesel ve yerel haber kanallarındaki araştırmacı gazetecilik kaybının yerini almanın yollarını arayan çok para var.
11. Gerçek zamanlı reklamlar
Mashable, son zamanlarda haber organizasyonlarının sosyal medyadan nasıl gelir elde ettiğini raporlarken, gerçek zamanlı reklamlardan da bahsediyordu. Gerçek zamanlı reklam butonları (widget) bir reklamverenin bir web sitesindeki bilgiyi özel indirimleri ya da kuponları duyurmak üzere Twitter ya da e-posta hesabından güncellemesine izin verir.
12. Video
Churnel Torres, politika ve gazeteciliğe hicivli yaklaşımıyla sadece bir yıl içinde YouTube kanalına 483.000 abone çekmeyi başarmış bir video-blogger’dır.
Haftalık programı El Pulso de la Republica’ya aldığı sponsorlar sayesinde bunu bir işe dönüştürdü. YouTube video ortaklarının para kazanabilmesi için burada açıklanan birçok yol sunuyor.
İlk olarak ijnet‘te yayınlanan bu yazı Heinrich Böll Stiftung Türkiye Temsilciliği desteğiyle yürüttüğümüz Sürdürülebilir Gazetecilik projemiz kapsamında Başak Güntekin tarafından çevrilmiştir.
