Cinselliğin pek çok toplum için tabulaştırılan ve hatta önyargıyla yaklaşılan bir konu olduğunu, bu durumun da medyanın cinselliği haberleştirmesine yansıdığını daha önceki yazımızda belirtmiştik.
Vice News’in seks muhabirleri varken, bloglarda yazan seks gazetecileri mevcutken ve bazı mecralarda “seks gazeteciliği” başlı başına bir sekme hâlindeyken Türkiye medyasında durum nasıl?
Seks, cinsellik, cinsel sağlık haberleri mecralarda nasıl ele alınıyor? BirGün İnternet Editörü Merve Atıcı, T24 Editörü Gözde Yel ve Hürriyet Lifestyle Yayın Koordinatörü Sedef Batı’ya sorduk.
“Blog ya da dergi diliyle yazmıyoruz”
T24 Editörü Gözde Yel, T24 editörleri olarak cinsellikle ilgili haberlere sitede yer verirken, her haberde olduğu gibi kaynağına dikkat ettiklerini vurguluyor:
“Bir uzman görüşünden yola çıkarak hazırlanan veya bir araştırmayı içeren haberlere öncelik veriyoruz. Bunun dışında kişinin günlük hayatında işine yarayabilecek daha soft içerikler paylaşıyorsak, örneğin, ‘libidoyu artıran faktörler’ haberini yapıyorsak, bunun bilimsel bir dayanağı olmasına dikkat ediyoruz. Bu başlık altında verilen haberde bir besin yer alıyor diyelim, ya da her neyi sunuyorsak, ‘Bu, neden libidonun yükselmesini sağlıyor’ sorusunun cevabına da (o besinin hormona etkisini vs.) haberde yer vermeye çalışıyoruz.”
Cinsellik haberlerinde mevcut haber dilinden uzaklaşmamaya çalıştıklarını söyleyen Yel, sunulan içeriğin haber olduğunu unutmamaya çalıştıklarını, kişisel bir blog ya da bir dergi diliyle yazmamaya dikkat ettiklerini ekliyor.
Seksi pozitif bir dille sunmak
Yel, haber görsellerinde bedeni nesneleştirmemeye gayret ettiklerini de söylüyor:
“Amaçlarımızdan biri elbette her haberde olduğu gibi insanların haberi okumasını, haberin ilgi çekmesini sağlamak, tık almak. Ama bunu yaparken seksi pozitif bir dille, herhangi bir cinsel yönelimi ya da fanteziyi ötekileştirmeden, kapsayıcı bir dille sunmaya özen gösteriyoruz. Elbette arada hatalarımız olabilir. İnternet medyasında hız çok önemli bir faktör, hız da hata getirebiliyor. Kusursuz sunuyoruz iddiasında da bulunmuyoruz, birbirimizin haberlerini eleştirdiğimiz ya da aramızda fikir alışverişi yaptığımız çok oluyor. Yine de hassas davranmaya gayret ediyoruz.”
“Seks hakkında doğru düzgün konuşulmuyor”
Yel’e de bu konuda yeterince özgün içerik olmamasının bir eksiklik yaratıp yaratmadığını soruyorum:
“Evet, Türkiye medyasında ne yazık ki cinsellikle ilgili yeterince özgün içerik yok. Ben bunun nedeninin Türkiye’de cinselliğin yokmuş gibi davranılmasından kaynaklandığını düşünüyorum. Seks hakkında doğru düzgün konuşulmuyor, sanki hiç kimse sevişmiyormuş gibi, tabu olarak görülüyor. Dolayısıyla ne okullarda cinsellikle alakalı doğru düzgün eğitim görebiliyoruz ne de Türkiye’de cinsellikle ilgili yapılan bilimsel çalışmalara çok sık rastlayabiliyoruz. Hâl böyleyken medyada da yeterince yer bulamamasını ve özgün içerik üretilememesini şaşırtıcı bulmuyorum.”
Cinsellikle ilgili bir haber paylaştıklarında okurlarının ikiye bölündüğünü söyleyen Yel, bir tarafın tepki gösterip ciddiyetsiz bulduğunu, bir tarafın da beğenip okuduğunu, çok komik espriler yaptığını ekliyor.
“Okuyucunun bu haberlere de ihtiyacı var”
“Dolayısıyla ‘ahlak’ı cinsellik üzerinden kuran okuyucuların tepkisinden çekinen haber sitelerinde cinsellik içerikli haberlerden kaçınılması şaşırtıcı değil. Biz cinselliği bir tabu olarak görmüyoruz, aksine bunu yıkmayı istiyoruz, okuyucunun bu haberlere de ihtiyacı olduğunu, onlar için yararlı olduğunu düşünüyoruz. Zira cinsel hayatla ilgili haberlerimizin okunması gerçekten çok daha fazla oluyor.
Sosyal medyada ‘T24 admini’ olarak bir fenomen oluşturulması hoşumuza gidiyor ve komik buluyoruz, yorumları eğlenerek takip ediyoruz ama şöyle bir şey de dikkatimizi çekiyor; okuyucuların çoğu ‘T24 adminini erkek sanıyor. Halbuki cinsellikle alakalı haberleri ben de yapıyorum, diğer kadın ve erkek editörler de yapıyor. Oysa bu ihtimal üzerinde durulmuyor bile.
Sonuçta cinsellik hayatın çok önemli bir parçası ve biz nasıl ki politika, ekonomi, sağlık, beslenme haberlerine yer veriyorsak cinselliği de görmezden gelmiyoruz. Diğer bölümlere nazaran cinsel hayat haberlerine çok daha az yer versek de en çok dikkati ilginç bir şekilde onlar çekiyor.”
Seks, cinsellik ve cinsel sağlık haberlerini “tık avcılığı” boyutundan nasıl ayırt edebileceğimizi de soruyorum Yel’e:
“Eski ana akımın alışkanlarından biri de ne yazık ki kadın bedenini istismar ederek sunmak, cinsiyetçi bir dil ve tık avcılığı yapmak. Biz sansasyonel olsun diye kullandığımız görselde ya da haber başlıklarında -her haberde uymamız gereken- etik değerlerin dışına çıkmamaya çalışıyoruz. Sunulan haber gerçekten okuyucunun işine yarayacak ya da ilginç bir içerik mi yoksa sadece cinsellik üzerinden dikkat çekilmeye çalışılan boş bir haber mi, bunun ayırdında olmak gerekiyor bana kalırsa.”
Uzman görüşlerinden yararlanmak
Hürriyet Lifestyle Yayın Koordinatörü Sedef Batı da okuyucunun bu haberlere ihtiyacı olduğu konusunda Gözde Yel ile aynı görüşte:
“Cinsellik haberleri de tıpkı gündem, ekonomi, teknoloji haberleri gibi okurun ihtiyacı olan haberler. Okurun bilgi almak istediği konularda sansasyondan uzak ve gerçek bilgiye ulaşması gerekir. İşte bu nedenle Hürriyet’te cinsel sağlık haberlerine yer verirken mutlaka konuyu bilimsel araştırmalar ışığında değerlendiriyoruz ve o konuyu uzmanlarından görüş alarak yayına hazırlıyoruz.
Okuru habere çekmek kadar haberi okutmak da önemli
Batı ayrıca, bu haberleri hazırlayanların bir eğitimden geçtiğini de vurguluyor:
“Genel yayın ilkeleri cinsellik haberleri için de geçerli. Zaten cinsellik haberlerini, bu konuda uzun süredir çalışmış ve konunun hassasiyetine vakıf kişiler hazırlıyor. Ayrıca kadın bölümlerinden sorumlu editörler kendi departmanları içinde üstleri tarafından bu haberleri hazırlarken nelere dikkat etmeleri, haberi nasıl hazırlamaları, görsel seçimi nasıl olmalı gibi konularda mutlaka bir eğitimden geçiyorlar.”
Hürriyet’in cinsellik haberleri ya kadın portallarının ilgili kategorilerinde (Hürriyet Aile ve Mahmure) ya da sağlık kategorisinin altında yer alıyor.
Seks, cinsellik ve cinsel sağlık haberlerini “tık avcılığı” boyutundan nasıl ayırt edebileceğimiz sorusunu ise Batı şöyle yanıtlıyor:
“Evet ‘seks satar’ mantığı ile seks haberleri sansasyonel başlıklarla ve kışkırtıcı fotoğraflarla okura sunulabiliyor ama bu mantıkla okuru sadece habere tıklatırsınız, haberin içinde tutamazsınız. Biz cinsellik haberlerini hazırlarken hem spotta hem de içeride kullanılacak görsellerden ara başlıklara kadar her detayını düşünerek ve kedi otokontrol mekanizmamızı kullanarak yayına hazırlıyoruz. Bunun ayrımını bu şekilde sağlıyoruz.”
Kamu yararı var mı?
BirGün İnternet Editörü Merve Atıcı, seks, cinsellik ve cinsel sağlık haberlerine BirGün’de çok yer veremediklerini söylüyor:
“Türkiye’de basında bu durum tık avcılığına dönmüş durumda. Daha çok magazinsel boyutuyla öne çıkıyor. Biz bu tarz haberlerde öncelikle kamu yararı var mı bu soruyu soruyoruz. Ancak bu haberlere çok yer veremiyoruz. Bu haber okuyucuya faydalı mı, içerik kamu yararı oluşturuyor mu, haberde uzman görüşleri var mı, bilgiler yeterli mi diye bakıyoruz. Eğer yeterliyse habere yer veriyoruz. Pornografik hâle gelen içeriklerden uzak duruyoruz.”
