Medyada ARGE nasıl olur?

Bu haftanın anahtar kelimeleri: Assange, inovasyon, Threads, işten çıkarmalar.

Siyah üzerine neon çizgilerin olduğu bir arka planın üzerinde beyazla BBC Innovation Labs yazıyor.

n okuyoruz| Bültenden Herkese Merhaba!

Bu haftanın odağında medya ve gazetecilik için ARGE’nin önemini anlattım. Bu alandaki önemli örnekleri ve faydalanabileceğiniz kaynakları da derlediğim odağın herkes için faydalı olacağını düşünüyorum.

“Ne Okuduk” bölümünde ise Assange’ın ABD’ye iadesi, Threads’in politik içerik tanımı ve daha fazlası var.

Görüş, yorum ve önerilerinizi her zaman bekliyorum.

Haftaya görüşmek üzere!

—Ahmet Alphan Sabancı

Dolandırıcılık için açılmış sahte bir cenaze canlı yayını sitesinin ekran görüntüsü.
404 Media

Bu hafta ne okuduk?

Assange İçin Kritik Günler

Julian Assange’ın İngiltere’deki tutukluluğu ve ABD’nin yargılama için iade talebi yıllardır sonuçlanmayan bir süreç. En son 2022 yılında mahkeme iade talebini onaylamıştı ancak Assange’ın bu karara son kez itiraz hakkı vardı. Bu hafta içerisinde Assange ve avukatları o hakkı kullanabildi. İki gün süren duruşmaların ardından sıra kararın açıklanmasını beklemeye geldi. 

Her ne kadar Assange’ın yıllar içerisinde ortaya koyduğu sorunlu profil ve hakkında ortaya çıkan diğer bilgiler eski popülerliğini yitirmesine neden olsa da burada mahkemenin alacağı karar Assange’dan daha önemli. Çünkü ABD, temelde Assange’ın gazetecilik eylemlerini bir suç olarak gösteriyor. Bunun kabul edilmesi ve ABD’nin Assange’ı bu suçlarla yargılaması, gazeteciliğin kendisini de bu ülkelerde suça dönüştürecek bir örnek davaya sebep olacak. O yüzden bu davanın sonucunu tüm dünyadaki basın özgürlüğü kurumları büyük bir dikkatle takip ediyor.

Ölümü Kullanan Medya Dolandırıcılıkları

Dijital medyanın yaygınlığı ve boş içerikleri otomatik olarak üretmenin giderek daha da kolaylaşması farklı dolandırıcılıklara da kapıyı aralıyor. Görünüşe göre teknolojiyi bu amaçla kullanmak isteyenlerin son dönemlerde hedefi ölümü buna alet etmek.

Hafta içerisinde konuyla ilgili karşıma çıkan ilk haber birilerinin ölümünün ardından yazılan ölüm ilanı (obituary) formatıyla ilgiliydi. The Verge’de yayınlanan habere göre yapay zekâ (YZ) ve otomasyon kullanan tık avcısı siteler ünlü olsun olmasın birçok insan hakkında otomatik olarak ölüm ilanı yazıyor ve yayınlıyor. Bunlar kimi zaman habere konu kişi hakkında yanlış bilgiler içerirken, kimi zaman ölmemiş insanların bile öldüğünü iddia edebiliyor.

İkinci dolandırıcılık vakası ise 404 Media tarafından gündeme getirildi. İnsanların ölüm haberlerini internetten otomatik olarak toplayan dolandırıcılar, oluşturdukları sahte web siteleri ile cenaze töreninin canlı yayınını yapacakmış gibi davranıyor ve Facebook’ta o insanları tanıyanları hedefleyerek sahte canlı yayınlar için para istiyor. 

Bütün bunlar günümüzde internetin geldiği nokta hakkında çok şey söylüyor. Maalesef cin bir kez şişesinden çıktıktan sonra vereceği zararı önlemek ve şişesine geri sokmak zor, çünkü bu zararları görmezden gelmek daha kolay.

Politik İçeriği Tanımlamaya Çalışmak

Twitter’a karşı alternatif olarak çıkan Threads, her ne kadar kullanıcı sayısı açısından büyük bir platform olsa da Meta’nın diğer bütün platformlarıyla aynı sorunu paylaşıyor: Politik içeriklerden ve haberlerden korkuyorlar. En son yaptıkları “politik içerikleri algoritmayla önermeyeceğiz” açıklaması da bunun son örneği.

Burada sorunun bir kısmı oldukça tanıdık. Bunu geçmiş bültenlerde marka güvenliği adıyla konuşmuştuk. Ancak Threads —ve genel olarak Meta— için bir diğer büyük sorun politik içeriği nasıl tanımlayacakları. Çünkü bir yandan “politik içerikler” gibi geniş bir kavram kullanırken diğer yandan bunu detaylandırmak için “toplumsal konular” gibi bir başka muğlak kavram kullanıyorlar. Bütün bunların ne anlama geldiğini ya da hangi tür paylaşımları kapsadığını ise Meta çalışanları dahil kimsenin tam anlamıyla bildiğini sanmıyorum.

Medya Sektöründe Krizden Haberler

2024 yılının, ABD ve Avrupa başta olmak üzere medya sektörünün ekonomik anlamda bolca çalkantı yaşayacağı bir yıl olacağı kesin. Yılın başından bu yana işten çıkarma ve küçülme haberlerine bültende sıkça yer vermem gerekti. Bu hafta da durum farklı sayılmaz.

Daily Beast’teki işten çıkarmalar yayının medya sektörüne odaklanan bülteni Confider’ı durdurmasına neden oldu. The Intercept, genel yayın yönetmeni dahil 15 kişiyi işten çıkardı. BuzzFeed ise çalışanlarının yüzde 16’sını işten çıkarmayı planlıyor.

Henüz 2024’ün ikinci ayını doldurmak üzere olduğumuzu düşünürsek, geriye kalan 10 ayda durumun değişmesi için gerçekten büyük sürprizlere ihtiyaç olacak gibi görünüyor.

Kısa Kısa

💾 The New York Times, eskiden Flash üzerinden yaptıkları veri görselleştirmelerinin hepsini bir emülatör ile güncelledi.

🤝 MSNBC’den ayrılan ünlü sunucu Mehdi Hasan, The Guardian’a köşe yazarı olarak transfer oldu.

🐰 Yeni bir araştırma, insanların komplo teorilerine bağlılığının zannedildiği kadar güçlü olmadığını gösteriyor.

🇺🇸 Midjourney, ABD seçimleri öncesinde politik görsellerin üretimini engellemeyi planlıyor.

🇦🇷 Milei’nin medyayı kontrol etme planı istediği gibi ilerlemiyor.

📺 Jon Stewart, The Daily Show’daki ikinci haftasında gazetecilik dersi tadında bir bölüm hazırlamış.

Siyah üzerine neon çizgilerin olduğu bir arka planın üzerinde beyazla BBC Innovation Labs yazıyor.
BBC

Haftanın odağı: Medyada ARGE nasıl olur?

Her sektörde genellikle iki farklı türde girişimden bahsedebiliriz. Bunlardan ilki yeni şeyler denemeyi, kendisini geliştirmeyi ve öncü olmayı amaçlayanlardır. İkincisi de başkalarının açtığı yoldan giden, hazır formülleri kullanan ve olan biteni daha geç takip edenlerdir. Ancak medyada ve özellikle de gazetecilikteki sosyal ve politik kimi kalıplardan dolayı ikinci grubun sayısı ilkine göre çok daha fazla.

Oysa medya ve gazetecilik, insanlara ulaşabilmek ve onlara bilgi sunabilmek için mevcut gelişmelerin ve teknolojinin en çok takip edilmesi gereken alanlardan birisi. İletişim teknolojileri sayesinde var olan bu sektörlerde faaliyet gösteren aktörler, hem kendilerini geliştirip daha iyi bir ürün ortaya koyabilmek hem de tüketicilerinin gerisinde kalmamak için sürekli tetikte olmalılar. Ancak çoğu zaman bunun tam tersine bir gidişatla karşı karşıya kalıyoruz.

Bu yüzden medya ve gazetecilik alanında önde gelen kimi ARGE (Araştırma ve Geliştirme) ekiplerinden ve bu sektördeki kimi büyük isimlerin kendilerini güncel ve hatta birkaç adım ileride tutabilmek için neler yaptıklarından bahsetmek istedim.

İlk olarak bir kamu medyası olan BBC ve onların ARGE ekibi olan BBC R&D ile başlayalım. 1920’lerden bu yana BBC’nin bir parçası olan bu ekip sayesinde kurum, teknolojik gelişmeleri aktif bir şekilde takip etmekle kalmıyor; bir yandan kendi ihtiyaçlarına göre yeni teknolojiler de geliştiriyor. Üstelik yaptıkları birçok çalışmanın ve araştırmanın sonuçlarını da web sitelerinde herkese açık bir şekilde paylaşıyorlar. Ekip, yakın dönemde bir gelecek öngörüsü raporu bile yayınladı.

BBC’nin yanı sıra birçok büyük yayın kurumunun da bu konular üzerine çalışan ve çalışmalarını ilgilenenlerle paylaşan ekipleri var. The Atlantic dergisinin ekibi Building The Atlantic isimli bloglarında, Financial Times ekibi ise FT Product & Technology bloglarında yaptıkları ARGE çalışmalarını ve daha birçok şeyi okurlarıyla paylaşıyor. The New York Times’ın ürün geliştirme ekibi ise çalışmalarını NYT Open isimli bloglarında yayınlıyor.

Elbette medya söz konusu olduğunda ARGE sadece teknolojiyle sınırlı değil. Strateji ve iş modeli geliştirmek, mevcut koşullara uyum sağlamak ve bu koşullara göre dönüşmek de bu sürecin kaçınılmaz bir parçası. Bu alandaki en önemli kurumlardan birisi FT Strategies. Financial Times çatısı altından çıkan bu ekip, gazetenin geliştirdiği ekonomik model ve stratejilerden çıkardıkları dersleri diğer medya kurumlarına bir hizmet olarak sunuyor. Yayınlar, etkinlikler ve danışmanlık hizmetleriyle bir yandan diğer medya kurumlarının kendisini geliştirmesine yardım ederken diğer yandan FT için de ek bir gelir kaynağı yaratmış oluyorlar.

Daha sayabileceğim çok örnek var ama bu kadarı yeterli olmuştur diye düşünüyorum. Medya ve gazetecilikte elbette ürettiğiniz ve sunduğunuz şeyler önemli; ancak bunların kalitesini artırmak, daha fazla kişiye ulaşmasını sağlamak ve kendi ayaklarınız üzerinde durabilmek için yaptığınız işi geliştirmenin yollarını da bulmanız gerekiyor. Sürekli başkalarından gördüklerinizi hazır bir tema gibi satın alarak yaptığınız iş bir süre sonra içerik anlamında da geri kalan herkese benzeyecek ve kalabalığın içerisinde kaybolacaktır. 

İzleyeceğiniz yolu ve kullanacağınız teknolojileri sırf birileri övüyor ya da popüler diye değil, gerçekten ihtiyacınız olduğu ve işinize bir katkısı olacağı için kullanmanız lazım. Bunu gerçekleştirmenin yolu da bu tür ARGE çalışmalarından ve strateji geliştirmekten geçiyor.

Yazar hakkında

Ahmet A. Sabancı

Eleştirel fütürist. NewsLabTurkey Strateji Koordinatörü ve Bülten Editörü.