Reddıt’te Haber Paylaşım ve Tüketim Pratikleri Üzerine Keşifsel Bir Analiz: r/Turkey topluluğu
Dr. SADETTİN DEMİREL
Özet
Bu rapor, Reddit platformunun Türkiye bağlamında haber paylaşım ve tüketim pratiklerini anlamak için r/Turkey topluluğu üzerinde gerçekleştirilen keşifsel bir analizi sunmaktadır. Bu inceleme için 1 Nisan 2024 ile 23 Haziran 2024 tarihleri arasında Reddit Türkiye (r/Turkey) sayfasında kullanıcılar tarafından yapılan paylaşımlar Reddit API hizmeti kullanılarak elde edilmiştir. Toplanan veriler 84 günlük periyotta topluluğu takip eden ve aktif kullanıcılar tarafından paylaşılan yükselen (hot) kategorisindeki 2185 gönderiyi içermektedir.
Araştırma kapsamında aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır:
- r/Turkey topluluk sayfasındaki paylaşımlar genelde olumlu, olumsuz ve nötr olarak hangi polaritededir?
- r/Turkey topluluk sayfasındaki paylaşımlar hangi temalarda yapılmaktadır?
- r/Turkey topluluk sayfasında paylaşılan haberlerde hangi kaynaklar kullanılmaktadır.
- r/Turkey topluluk sayfasındaki paylaşımlarda öne çıkan ifadeler nelerdir?
Toplanan veriler (n=2185) kullanılarak bahsi geçen araştırma sorularına cevap vermek için çok yöntemli (multi-method) bir yaklaşım tercih edilmiştir. Bu yaklaşım çerçevesinde r/Turkey topluluğunda paylaşılan gönderilerin içeriği, polarite durumu, haber kategorisi vb. bulgulara ulaşmak için gönderiler üzerinde metin analizi, duygu analizi ve içerik analizi yapılmıştır.
Duygu analizinde amaç, ya polarite ya da temel duygu kategorilerinde metni doğru şekilde sınıflandırmak ve metnin içeriğine, vardığı yargıya dair içgörüler elde etmektir. Bu araştırmada özellikle Türkçe metinler üzerinde isabetli duygu analizi çözümlerinin eksikliğinden dolayı OpenAI’ın kullanıma sunduğu en güncel yapay zekâ dil modeli olan ChatGPT4o kullanılmıştır. OpenAI API hizmeti aracılığıyla yapılan duygu analizi işleminde 2185 gönderi olumlu, olumsuz ve nötr polaritelerde sınıflandırılmıştır. Verilerin yaklaşık yüzde 10’u bir doktora öğrencisi tarafından kodlanmış, ChatGPT ile kodlayıcı arasında yaklaşık yüzde 80 oranında bir uyum yakalanmıştır. Duygu analizi bulgularıyla ilk araştırma sorusuna cevap aranmıştır.
Metin analizinde (Quantitative text analysis) amaç, metnin arka planındaki söylemlerden, yapılardan ziyade metni bir veri olarak görüp metin üzerinde ölçümlemeler, hesaplamalar yapmaktır. Bu doğrultuda r/Turkey sayfasındaki gönderilerin başlık metinleri üzerinde öne çıkan ifadeleri bulmak için frekans analizi gerçekleştirilmiştir. Metin analizi işleminde R programlama yazılımı (R Core Team, 2023) ve ilişkili Quanteda kütüphanesi (Benoit vd., 2018) kullanılmıştır.
İçerik analizi ile medya içeriklerinin analizinin sistematik, tekrarlanabilir ve nicel hâle getirilmesi amaçlanır. Bu sayede yapılan analizlerde daha objektif ve güvenilir sonuçlar elde edilebilir. Araştırmanın içerik analizi aşamasının ilki tamamen yapay zekânın kullanıldığı otomatik kodlamaya ikincisi ise manuel kodlamaya dayanan iki adımdan oluşmaktadır. İlk aşamada sayfadaki gönderilerin belirlenen sekiz temadan hangisine dahil olduğu gözlemlenmiştir. Gönderileri sınıflandırma işlemi tamamen ChatGPT4o modeli tarafından gerçekleştirilmiş olup bu işlemin güvenilirliğini ölçmek için yine verilerin yüzde 10’u manuel olarak kodlanmıştır. ChatGPT4o ile manuel kodlayıcı arasında yüzde 75’e yakın anlaşma elde edilmiştir. İkinci adımda ise 603 gönderideki kaynak kullanımı incelenmiş ve paylaşılan haberlere kaynak olarak medya organlarının mı yoksa sosyal medya platformlarının mı kullanıldığı manuel olarak incelenmiştir.
Araştırmacı hakkında
Dr. Sadettin Demirel, lisans eğitimini Kadir Has Üniversitesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım bölümünde 2016 yılında tamamladı. İlk yüksek lisans derecesini Kadir Has Üniversitesi Yeni Medya bölümünde 2018 yılında aldı. 2019 yılında İsveç Enstitüsü bursiyeri olarak Gothenburg Üniversitesi’nde Araştırmacı Gazetecilik alanında ikinci yüksek lisans eğitimini tamamladı. 2023 yılında İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Doktora Ana Bilim Dalı’nda Twitter’daki Haberlerde Duygular ve Kullanıcı Etkileşimleri Arasındaki İlişkinin Çözümlenmesi: Çok Yöntemli Bir Çalışma başlıklı çalışmasıyla Dr. unvanı almaya hak kazandı. Yeni medya, metin madenciliği, programlamalı sosyal bilimler, duygu analizi, sosyal ağlar ve veri gazeteciliği gibi konular ilgi duyduğu akademik çalışma alanlarıdır. Sivil toplum faaliyetlerine de aktif bir katılım gösteren Demirel, Türkiye’de veri okuryazarlığını teşvik etmek, veri gazeteciliği ve açık veri faaliyetlerini desteklemek amacıyla kurulan İstanbul merkezli Veri Okuryazarlığı Derneği’nin (VOYD) kurucusu ve yönetim kurulu üyesidir.