Google’ın yeni algoritması haber merkezlerini model değişikliğine zorluyor

İnternet haber sitelerinin ziyaretçi trafiğinde yaşanan düşüşle ilgili tartışmalar sürüyor.

Google’ın arama motoru algoritmasındaki değişiklik nedeniyle yaşanan düşüşe ilk tepki, 28 Ağustos 2023’te Halk TV’den geldi ve zamanla buna T24 ve BirGün’den gazeteciler de katıldı. Son olarak 15 Kasım’da Gazete Duvar’dan Bahadır Özgür’ün de ziyaretçi trafiğindeki düşüşe dikkat çekmesinin ardından tartışmalar yeniden alevlendi.

“Google’ın algoritma değişiklikleri ile internet üzerinden yayın yapan medyanın okur trafiği %60-80 oranında düşmüş” diyen Özgür’e BirGün Web Yayın Koordinatörü Uğur Koç şöyle ek yaptı:

“Yaklaşık 1 ay önce Google Keşfet ve Google News trafiği adeta sıfırlandı. Şu anda her iki platformda da bağımsız medya kuruluşları neredeyse hiç gösterilmiyor.”

T24 editörü Sibel Yükler de, “Ne eksik ne fazla. Okur trafiği yüzde 80 düştü. Bu, bağımsız yayın yapan her haber sitesinin yakın zamanda iflası demek” dedi.

Peki Google trafikleri ne kadar düştü, arama motoru kimleri neden öne çıkarıyor, bağımsız haber sitelerini hangi tehlikeler bekliyor? Bu konu ile ilgili T24 editörü Sibel Yükler’in, Serhat News Haber Müdürü Sıddık Güler’in, Bianet Genel Yayın Yönetmeni Murat İnceoğlu’nun ve teknolojist Ahmet Alphan Sabancı’nın fikirlerini aldık.

“Bağımsız gazetelere ait haberler kaldırıldı”

Yükler, BirGün gazetesinin “bağımsız gazetelere uygulanan örtülü sansür” olarak yorumladığı bu durumun internet üzerinden yayın yapan haber sitelerinin okur trafiğini yüzde 60 ila 80 oranında düşürdüğünü söyledi.

Bunun, bağımsız gazetelere ait haberlerin Google’ın “Keşfet” ve “Haberler” sekmesinden kaldırılması yoluyla gerçekleştiğini söyleyen Yükler, şöyle devam etti:

“Bu da reklam gelirinde Google arama motoruna bağımlı hâle gelen özellikle haber siteleri için büyük tehlike yaratmaya başladı.”

Van yerel gazetelerinden Serhat News da bu düşüşten en fazla etkilenen bağımsız yayıncılardan. 

Gazetenin haber müdürü Sıddık Güler, üç ay önceye kıyasla trafiklerinde yüzde 70-80 oranında bir düşüş yaşandığını söyledi.

Yaklaşık iki aydır haberlerinin adeta okunmadığını söyleyen Güler, “Üç ay önce günde ortalama üç veya dört haberimiz Google’da Keşfet sekmesine düşerken şu an neredeyse hiç düşmüyor” dedi.

“Bu, haber sitelerinin iflası demek”

Peki, bu uzun ve kısa vadede bağımsız yayıncılar için ne gibi tehlikeler içeriyor?

Yükler, “Sayfa trafiği düştüğü için Basın İlan Kurumu’nun reklam verilebilir site kriterinden de uzaklaşılıyor” diyerek bunun zannedilenden daha büyük bir tehdit olduğunu söyledi. Ziyaretçi sayısı azalınca potansiyel yatırımcıların da gazeteden uzaklaştığını belirten Yükler, “Bu, bağımsız yayın yapan her haber sitesinin yakın zamanda iflası, dar boğazda yaşayan binlerce basın çalışanının da derin yoksullukla baş başa kalması demek” dedi.

Sıddık Güler ise önceden aylık olarak Google’dan elde ettikleri 7-8 bin liralık gelirin bin liraya kadar düştüğünü söyledi.

Gelirlerinin yüzde 40’ını Google’dan aldıklarını söyleyen Güler, Yükler’i doğrularcasına, “Şu an toplam yedi kişi çalışıyoruz. Ancak bu şekil devam ederse ya küçülmeye gideceğiz ya da başka bir sektöre yöneleceğiz. Bu ekonomik zorluklardan sonra bu kadar kişiyi istihdam etmek çok zor” dedi.

“Algoritmayı çözemedik”

Algoritmadaki değişikliğin okurun habere erişimini büyük oranda etkilediğini söyleyen Yükler, “X de Google da okuru, kendisinin öne çıkardığı haberlerden oluşan bir algoritmaya mahkum etti” dedi.

Güler ise “Valiliğin basın bültenini haberleştiren yayınlar Google’ın Keşfet sekmesine düşerken biz kendi özgün haberimizle buraya giremiyoruz” diyerek algoritmayı çözmekte zorlandıklarını kaydetti.

“Trafik peşindeyseniz Google’ın kurallarına uymak zorundasınız”

Bianet Genel Yayın Yönetmeni Murat İnceloğlu ise Bianet’in ziyaretçi trafiğinde önemli bir düşüş olmadığını söyledi. Bunun SEO haberi yapmamalarından kaynaklanmış olabileceğini söyleyen İnceoğlu, “Kısa süre önce sitemizdeki toksik linkleri kaldırdık, bu da bunda etkili olmuş olabilir” dedi. 

“Sonuçta Google, algoritma değişikliğini uzun bir zaman önce duyurmuştu” diyen İnceoğlu, şöyle devam etti:

“Google, ‘parayı veren benim, sitelerin trafiğini yönlendiren benim. Dolayısıyla ben ne dersem o olur’ anlayışıyla hareket ediyor. İnternet yayıncılığı yaparken de reklam geliri ve çok trafik peşindeyseniz Google’ın kurallarına uymak zorundasınız.”

“Gazetecilerin de bir özeleştiri yapması gerekiyor”

İnceoğlu, Google’ın özgün olmayan içerikleri listelemediği yeni algoritması için “Bu konuda gazetecilerin de bir özeleştiri yapması gerekiyor” dedi ve ekledi:

“Çünkü bu sitelerin büyük çoğunluğu kendi içeriğini üretmek yerine, ‘şunun haberine göre, bunun haberine göre…’ diye belirterek diğer yayıncıların haberini kopyalıyor. Yani okuyucu hangi siteye bakarsa baksın aynı haberleri görüyor. Herkes kendi özgün içeriğiyle habercilik yaparsa o zaman insanlar da abonelik modeli veya diğer kitlesel fonlama programlarına yönelir ve yayıncılar da Google’a mahkum kalmaktan kurtulabilir.”

“Gazeteciler uyarıları dinlemedi”

Teknolojist Ahmet Alphan Sabancı ise mevcut dijital gazetecilik ekosisteminin, bu noktaya Google’ı manipüle ederek ve boş tıklardan gelecek reklam gelirlerine bel bağlayarak geldiğini söyledi.

İnternet gazetelerinin, bunun gazetecilik için bir tehlike oluşturduğuna dair uyarılara kulak asmadığını belirten Sabancı, “Şimdi uzun zamandır uyarıldıkları bir gelişme -üstelik önden bildirilmesine rağmen- gerçek olunca ‘sansür’ gibi komik ve açıkçası bütün sorumluluğu üstlerinden atan bir tavır takınmaları, bunları anlamadıklarının bir göstergesi” dedi.

Google ve benzeri platformların birkaç yıldır gazetecilikle aralarına mesafe koyacaklarını duyurduğunu söyleyen Sabancı, şöyle devam etti:

“Bunu gören ve değişmeleri gerektiğini anlayan basın kurumları dünyada kendilerine yeni modeller kurdu ve gayet başarılı ve sürdürülebilir bir şekilde yayın hayatlarına devam ediyor.”

“Dönüşüme ayak uydurmayanlar, bunun sonuçlarını göze alıyor olmalı”

Sabancı, gazetelerin bütün gelir modellerini platformların çıkarlarına göre şekillendirmelerinin en büyük hatalardan biri olduğunu söyledi. Şimdi yaşanan kırılmayla, yayıncıların bunu düzeltme şansları olduğunu belirten Sabancı, şu ifadeleri kullandı:

“Bunu değerlendirmek için başkalarını suçlamak yerine gerçekten yaşanan dönüşümü anlamaya çalışmaları ve bunu nasıl kullanabilecekleri üzerine düşünmeleri gerekiyor. Dönüşüme ayak uyduramazlarsa da sonuçlarına katlanmayı göze alıyorlar demektir.”

Sabancı, şirket algoritma değişikliğiyle ilgili uyarıları daha önce yaptığı için Google’ın bu konuda bir geri adım atacağını da zannetmediğini söyledi.