X olduktan sonra Twitter’ın platform deneyiminin kötüye gittiği konusunda herhalde hepimiz hemfikirizdir. Önce reklamlar başladı, sonra premium üyelik modeline geçildi ve üye olup mavi tik alanlara reklamsız akış, yanıtlarda üstte görünme, uzun video yükleyebilme, videoları indirebilme, gönderileri editleme gibi aslında marjinal maliyeti sıfıra yakın olan ekstra özellikler verildi. Belirli bir popülerliği olan profiller için monetizasyon ve özel abonelik seçenekleri sunuldu. Akış algoritmasının kalitesindeki düşüşe rağmen, ağ etkisinden olsa gerek, Twitter’dan BlueSky’a ya da Mastodon’a kitlesel bir göç yaşanmadı.
Zaman içinde Elon Musk’ın X’i sinema bileti almaktan taksi çağırmaya, para transferinden kitap siparişine her şeyi yapabileceğiniz bir süper uygulamaya dönüştürme planları ayyuka çıktı. Görünen o ki her şeyi yapabilmeye porno izlemek de dahilmiş. Zira X’teki porno içeriğinin yoğunluğu hızla artıyor.
Pornografi ekonomisi
Meta’nın uygulamaları içerik denetimi açısından görece daha sıkıyken Twitter geçmişten beri ifade özgürlüğünü ön plana çıkaran bir sosyal medya platformu olmuştu. İfade/içerik özgürlüğü Elon Musk döneminde de, faşizan profil ve paylaşımları bile dahil edecek kadar kuvvetlenerek devam etti.
İfade ve içerik özgürlüğünün bir uzantısı da yetişkin içerikler. Ne yazık ki X’teki toplam etkileşimin yüzde kaçının yetişkin içeriklerden geldiğine dair resmi bir verimiz yok. Ancak gözlemler ve genel kanı yetişkin içeriklerde ciddi bir artış olduğu yönünde. Tabii ki Musk açısından bu artıştaki esas motivasyon “içerik özgürlüğü” değil “para.”
X’in pazar paylarını almak istediği öncelikli platformlardan biri OnlyFans diğeri de PornHub. Bunlara Twitch ve Patreon’u da ekleyebiliriz. X’in gelir paylaşım programı başladıktan sonra etkileşimin para edebildiğini gören herkes mavi tik aldı. Ardından gelen pembe “abonelik” özelliği ile de OnlyFans “çalışanları” yavaştan X’e göç etmeye başladı. Çünkü X’in hem kullanıcı sayısı daha yüksek hem komisyonları daha düşük hem de markası daha “meşru.”
OnlyFans’te içerik üretenlerin X’e kaymaya başlamasına anonim/tematik porno videolar paylaşan profillerin ve porn video bot’ların eklemesiyle X’in karanlık tarafında, adeta paralel bir düzlemde, hacmi her geçen gün artan bir porno ekonomisi oluştu.
Karanlık tarafı diyorum çünkü porno hesaplar gündelik akışınızda önünüze düşmüyor. Aramalarda da bu hesapları bulmanız kolay değil. Etiket aramalarında da çıkmıyor. Bu hesaplara doğrudan kullanıcı adını biliyorsanız, birilerinin beğenilerinden dolaylı olarak ya da Google’da arama yaparak ulaşabiliyorsunuz. Yani X yönetimi bu ekonomiyi ön plandaki “temiz” kullanımı rahatsız etmeyecek şekilde arka planda işletiyor. Bu yüzden ortalama bir X kullanıcısının bu karanlık taraftan haberi dahi olmayabilir.
Yasal açmazlar
Twitter/X’te porno içeriklerin serbest olması beraberinde yasal sorunları da getiriyor. Uygulamada hesap açabilme yaşı 13 olduğundan küçük bir çocuğun X’te porno içeriklere erişmesinin önünde teknik hiçbir engel yok. Yetişkin içerik paylaşan profillerde bunu belirten bir uyarı mesajı, +18 işareti, onay ekranı vb. bir şey de yok. Gerçi olsa ne olacak? Odasında tek başına tablette vakit geçiren bir çocuk onay ekranını geçerek videoları izleyebilir. Dijital dünyadaki prosedürel kısıtların pratikte neredeyse hiçbir etkisi olmadığını biliyoruz.
Gelelim daha kritik probleme! Bildiğiniz üzere Türkiye’de pornografik internet siteleri TİB üzerinden yasaklı. Meraklıları VPN kullanarak girebiliyor. Fakat X Türkiye’de yasaklı olmadığından uygulamada porno içeriklere erişim serbest. Yani Türkiye’de VPN kullanmadan porno izleyebileceğiniz bir platform var: X (eski adıyla Twitter).
Şimdi, arka planda porno içerikler var diye X’e erişimi komple engellesen bir türlü, farklı dillerdeki on binlerce hesaba teker teker site içinde erişim engeli getirmeye kalksan [Enes Kanter’in hesabına Türkiye’den erişilememesi gibi] bir türlü. İlki korsan film yükleyenlerden ötürü yer sağlayıcıları komple yasaklamaya benziyor, olmaz. İkincisi ise sorunu çözmüyor çünkü her gün bu hesapların yenileri, yedekleri açılıyor. Ya sırf bununla ilgilenecek bir birim kurmak ya da X ile bir protokol yapmak gerekir ki bu da zor bir iş. İzleyenlere suç tanımlamaya kalksan; en saçması ve zoru bu.
Sosyal medyada pornonun etkileri
Bir kere dünyanın en çok kullanılan uygulamalarından birinin içinde pornoya bu kadar kolay erişilebiliyor olması başlı başına bir absürtlük. Mesela; artık birçok insan işteyken genelde sahte hesaplarla porno izliyor. Konuştuğum psikiyatristlerden biri son zamanlarda porno bağımlılığı şikâyetiyle gelen vaka sayısında hissedilir bir artış olduğunu ve çoğunun pornoyu X’te izlediğini, gece yatmadan evvel hesap değiştirip X’te porno video bataklığına saplanıp saatlerce kaydıranlar olduğunu söyledi.
İlgili akademik literatürdeki araştırmalar porno izleme deneyiminin şablonunu çıkarıyor. Genelde izleyiciler oturup bir porno filmi baştan sona, normal bir film izlermiş gibi izlemiyor. Uzun bir videoysa atlayarak veya kısa kısa videoları art arda izliyor. Bu bağlamda X’in yukarı kaydırma tabanlı arayüzü porno izleme deneyimi için biçilmiş kaftan. Tıpkı slot makinelerinde olduğu gibi sonraki videonun belirsizliği de bu deneyime heyecan katıyor. Dolayısıyla porno bağımlılığı sebebiyle psikolog ve/veya psikiyatrist ziyaretleri artmışsa, buna şaşırmamak lazım.
Elon Musk’ın tek bir amacı var, o da kullanıcıyı daha uzun süre uygulama ekranında tutmak. Çünkü Twitter/X’in reklam hasılatı ve kârlılığı bununla doğru orantılı. Buna dikkat tacirliği deniyor. Buradan bakarak, Elon Musk’ın bağımlılık yapan porno video içeriklerine neden sıkı sıkıya sarıldığını anlayabiliriz. Musk, Twitter’ın ismini X olarak değiştirdiğinde yeni marka ve logonun porno siteleri çağrıştırdığı dile getirilmişti. Ve işte buradayız.
