İstanbul’da çalışan dört arkadaş. İkisi alternatif medyada çalışıyor, ikisinin gazetecilikle hiçbir alakası yok. Çalışma ve akademik hayatlarında karşılarına yerel medyanın ne kadar önemli olduğunu fark ettiren örnekler çıkıyor. Bu süreçte yerel medyanın sorunlarını da fark ediyorlar.
Ellerini taşın altına koymaya karar verip İstanbul’daki işlerini bırakıp Fethiye’ye yerleşiyorlar. Ortaya da dört maaşlı çalışanın kendi kaynaklarıyla var olmayı başaran, hiçbir sermaye sahibine bağlı olmayan ve bununla birlikte Muğla’da ekoloji, toplumsal cinsiyet eşitliği, kent hakları ve dezavantajlı grupların sorunlarına eğilen, hakkı odağına alan Gündem Fethiye çıkıyor.
Kuruculardan Burak Necip Başar ile Gündem Fethiye’yi yaratma süreçlerini ve gelecek hedeflerini konuştuk. Necip, “Biz Gündem Fethiye’yi ilkelerinden taviz vermeyen köklü bir yerel gazeteye dönüştüreceğiz” diyor.
Gündem Fethiye’yi hayata geçirme sürecini anlatır mısınız biraz? Nasıl bir ihtiyaçtan, hangi amaçlarla yola çıktınız?
Gündem Fethiye, İstanbul’da çalışan dört arkadaşın ortak girişimi olarak ortaya çıktı. İkimiz alternatif medyada çalışıyorduk. Diğer iki kişi de özel şirketlerde mali alanlarda çalışıyordu. Gündem Fethiye’nin kuruluşu ile birlikte İstanbul’daki işlerimizi bırakarak Fethiye’ye yerleştik. Ortaya çıkışımızı şu şekilde anlatabilirim:
Yerel medyanın önemi gerek akademik hayatımızda gerekse kariyer sürecimizde birçok kez önümüze çıktı. Ancak yerel medyadaki eksiklere yakından baktığımızda yeni medyaya uyum sağlama konusunda sorunların olduğunu, üretilen içeriklerin nitelik açısından yeterli olmadığını ve yerelin gerçek gündemine odaklanan, hak odaklı bir yaklaşımla gazetecilik faaliyetlerini yürüten kuruluşların çok az olduğunu fark ettik.
Akabinde kendimize, “Biz neden nitelikli haber üretimi yapan, hak odaklı bir yerel gazeteyi var etmeyelim?” diye sorduk ve Gündem Fethiye için ilk adımlarımızı attık. Ve ortaya çıkan Gündem Fethiye, biraz önce bahsettiğim gibi dört maaşlı çalışanın kendi kaynaklarıyla var olmayı başaran, hiçbir sermaye sahibine bağlı olmayan ve bununla birlikte Muğla’da ekoloji, toplumsal cinsiyet eşitliği, kent hakları ve dezavantajlı grupların sorunlarına eğilen, hakkı odağına alan bir yerel gazete oldu.
Nasıl bir yayın politikası izliyorsunuz?
Bu ilkelerle faaliyetlerimizi sürdürürken, bunu okuyucularımıza anlatmaktan da çekinmiyoruz, bu bağlamda “Biz Kimiz?” sayfamızda yaptığımız şu açıklamaya değinmek isterim: “Yerelde yurttaşların sorunlarının aşağıdan yukarıya taşınabilmesine, yurttaşların yaşadıkları kentteki karar alma süreçlerinde seslerinin duyurulmasına ve yöneticilerin şeffaf olmasına katkı sunmayı; okuyucularımızla birlikte var olabilmeyi; kısaca yerel medyanın kangrenleşen sorunlarına yanıtlar üreterek var olmayı amaçlıyoruz. Bunun için hiçbir siyasi parti, yerel yönetim, sermaye grubuyla olumlu veya olumsuz organik bağlar kurmuyor, yalnızca gerçeğin peşinde gazetecilik yapıyoruz. Gazetecilik faaliyetlerimizi sürdürürken, Gazetecilik Etik İlkeleri Küresel Bildirisi’ni ve Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi’ni kılavuz olarak kabul ediyoruz.”
Kaç kişilik bir ekipsiniz, nasıl bir çalışma rutininiz var?
Beş kişilik küçük bir ekibiz. Burada bir arkadaşımız yarı zamanlı olarak çalışıyor. Ekibimizden benim de dahil olduğum üç kişi haber üretiminde rol alıyor. Bir kişi idari ve finansal süreçleri yönetirken, yarı zamanlı olarak katkıda bulunan çalışma arkadaşımız ise reklam süreçlerinin yönetimini gerçekleştiriyor.
“Gündem Fethiye ile birlikte en büyük amacımız yerel medyanın görünürlüğünü yükseltmek ve haberin yerelden ulusala yolculuğunu artırmak ve hızlandırmak”
Biraz önce yerel medyadaki eksikleri fark ettiğinizden bahsettiniz. Gündem Fethiye’ye başladıktan sonra yerelde haber yapmanın avantajları ve dezavantajlarını siz nasıl deneyimlediniz?
Yerelde haber yaparken en büyük avantajımız haberin kaynağında olmamız. Burada haber kaynaklarımıza ve haberin gerçekleştiği bölgeye lokasyon olarak çok yakınız ve haber kaynaklarına ulaşmak bizler için ulusal medyadaki meslektaşlarımıza göre daha kolay. Muğla’da odaklandığımız özellikle ekoloji alanındaki haberler aslında ulusal ve uluslararası medyanın da odağında olan konular. Biz biraz önce de bahsettiğim lokasyon avantajımız dolayısıyla habere ve haber kaynaklarına daha rahat ulaşabiliyoruz. Teyit süreçlerimizi daha doğru ve hızlı gerçekleştirebiliyoruz. Tüm bu sebeplerden yola çıkarak haberin yerelden ulusala bir yol izlemesinin en doğru yöntem olduğunun kanaatindeyiz. Haberin yerelden ulusala yolculuğunda bazı zorluklar önümüze çıkıyor. Yerel medyanın görünürlüğünün düşük olması bizim haberi ulusala taşımakta zorluk yaşamamıza sebep oluyor. Türkiye’nin güçlü bir yerel medyaya ihtiyacı olması ve bu ihtiyacın görünürlüğü artan bir yerel medya ile mümkün olmasından yola çıkarak Gündem Fethiye ile birlikte en büyük amacımız yerel medyanın görünürlüğünü yükseltmek ve haberin yerelden ulusala yolculuğunu artırmak ve hızlandırmak.
Yerelde karşımıza çıkan zorluklardan birisi de finansal sürdürülebilirlik. Basın İlan Kurumu’nun koyduğu zor şartlar, yerel iktidarların yayın politikasına müdahale etme eğilimleri, reklamlar açısından da artık çeteleşmiş diyebileceğimiz bazı gruplar ve siyasi bağlantıları bağımsız bir yerel gazetenin var olmasını güçleştiriyor.
Gazeteciliğin hızla değiştiği bu dönemde, işbirlikçi gazetecilik mesleğin gelecek trendlerinden biri kabul ediliyor. Nitelikli araştırmalar ve iyi hikâyeler çıkarmak isteyen gazeteciler ve kurumlar işbirliği yapmaktan çekinmiyor. Yerelde durum nasıl, gazeteciler ve kurumlar arasındaki işbirliği/dayanışma hakkında siz neler söyleyebilirsiniz?
Yerelde işbirliği süreçlerinin zayıf olduğunu düşünüyorum. Hâlihazırda bizim yerelde işbirliği yaptığımız bir kurum veya gazeteci bulunmuyor ancak haberlerimizin görünürlüğünü artırmak ve daha fazla yurttaşa ulaşmak adına ulusal medya ile bazı işbirliklerimiz mevcut.
Gündem Fethiye NewsLabTurkey’in Kuluçka Programının desteklediği projelerden biri. Bize NewsLabTurkey ile yollarınızın nasıl kesiştiğini ve eğitim sürecini anlatır mısınız biraz?
Gündem Fethiye, NewsLabTurkey Kuluçka Programının bir parçası oldu ve bu program kapsamında Ekokırım Muğla belgesel serisinin dört bölümü yayınlandı. Ortaya çıkan üretimler konusunda olumlu geri dönüşler aldık ve bizim için de gerçekten önem verdiğimiz projeler oldu. Bu belgesel serisini üretirken, NewsLabTurkey tarafından alanında uzman kişiler ile yaptığımız eğitimlerin bize katkıları oldukça fazla. Hikâye anlatımı, kurgu ve birçok alanda video üretim mantalitemizi değiştirdik diyebiliriz.
Ayrıca Gündem Fethiye NewsLabTurkey Mentorluk Programının da bir parçası. Yaş ortalaması 27 olan bir ekip olduğumuz için mentorluk oturumları bizim için çok önemli. Mentorluk Programı başvurusu Gündem Fethiye’nin var oluş sürecinde yaptığımız en önemli hamlelerden birisi oldu çünkü editoryal, finansal, teknik ve benzeri süreçlerde NewsLabTurkey bizi alanında uzman mentorlar ile bir araya getiriyor. Bu da bizim gelişimimiz ve Gündem Fethiye’nin gelişim süreci açısından çok önemli.
Reklam gelirleriyle ilgili politikanızdan internet sitenizde de bahsediyorsunuz. Gelir modeliniz nasıl, nasıl bir strateji belirlediniz?
Evet, reklam ilkelerimiz doğrultusunda reklamverenlerin yayın politikasına müdahalesine kesin bir şekilde engel oluyoruz. Bununla birlikte okuyucuların reklam ve haber içeriğini birbirinden ayırabileceği şekilde açık bir format uyguladığımızı beyan ediyoruz. Ayrıca, kamunun bağımsız haber içeriğine dair güvenine zarar verebilecek şirketlerden ve kategorilerden reklam almıyoruz.
Gündem Fethiye, European Endowment for Democracy (EED) tarafından desteklendiği bir sürecin içinde şu an. Bu kaynak ile birlikte; küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin reklam süreçlerinin yönetimi adına çalışmalarımıza devam ediyoruz. Gelir modelimizin makro hedefi ise, okuyucu destekli bir model. Bununla ilgili çalışmalarımız da devam ediyor.
Yerel gazeteciliğin karşılaştığı sorunlar konuşulurken ilk olarak sahiplik yapıları, sermaye eksikliği gibi konular konuşulur. Bunun yanı sıra bilgiye/habere ulaşmanın bu kadar hızlı olduğu bir dönemde internet ve sosyal medyanın da habercilik ve gazeteciler üzerinde hız kesen bir etkisi olduğunu da söyleyebiliriz. Siz Gündem Fethiye olarak sosyal medyada haberlerinizi paylaşıyorsunuz. Sosyal medya stratejilerinizi nasıl belirlediniz, oradan gelen tepkiler nasıl?
Ekibimizdeki her birey, sosyal medya haberciliği göçmeni değil yerlisi. Kariyerimize sosyal medya haberciliği ile başladık ve sürdürüyoruz. Bu sebeple Gündem Fethiye’de, sosyal medyayı merkeze alarak bir yayıncılık yapıyoruz. Profesyonel sosyal medya araçlarını kullanarak, tüm platformların diline göre içerik üreten ve okuyucularımızın habere ulaşımını kolaylaştıran bir yöntem izliyoruz. Örneğin, Instagram hikâyelerimize önem veriyoruz. Bazı okuyucularımız yalnızca hikâye akışımız ile gün sonunda Muğla’da neler yaşandığına hakim olabiliyor. Bunu istatistiklerimiz ile de doğrulayabiliyoruz ki şunu söyleyebilirim; en çok trafik aldığımız platform Facebook ve X değil. Instagram hikâyelerimiz alışılmışın dışında sitemizin trafiğinin en büyük kaynağı.
“Okur yerel gazete ve gazetecileri ulusala göre daha somut bir yere koyuyor. Bu durum hem okuyucuyla kurulan bağı güçlendiriyor hem de haber kaynaklarımızın çeşitlenmesini sağlıyor”
Yerel basında okurla kurulan ilişki nasıl, farklılıklar gözlemliyor musunuz?
Yerel basının okurla ilişkisi ulusala göre daha yüksek. Bunun sebebi sürekli etkileşim hâlinde olmamız. Okurlarımızla aynı bölgede yaşıyoruz, sahada çalışma yaparken sürekli etkileşim hâlinde oluyoruz. Bu durum okuyucunun bağlılığını olumlu etkilerken bazı durumlarda da gazeteciler açısından güvenlik başta olmak üzere bazı sorunlar doğuruyor. Ancak sonuç olarak şu söylenebilir; okuyucular yerel gazete ve gazetecileri ulusala göre daha somut bir yere koyuyor. Bu durum hem okuyucuyla kurulan bağı güçlendiriyor hem de haber kaynaklarımızın çeşitlenmesini sağlıyor.
Türkiye medyasında yeni yeni kadın ve toplumsal cinsiyet odaklı haberler kategorisi görüyoruz. Sizde de bu kategori var. Neler yer alıyor, bu kategorideki haberler ve kullandığınız dil/prensipler hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Muğla kadına yönelik şiddetin ve kadın cinayetlerinin yoğun yaşandığı bir kent. Bizim bu duruma dikkat çekmemiz ve farkındalık oluşturmamız gerekiyor. Bunu yaparken özellikle yerel medyada sıkça karşılaştığımız “erkeği haklı çıkaran, bahane üreten, şiddeti yeniden üreten” bir dilden uzak duruyoruz. Bununla birlikte sadece “Toplumsal Cinsiyet” kategorisindeki haberlerde değil tüm haberlerimizde ayrımcı, cinsiyetçi, ırkçı ve türcü bir dilden uzak duruyoruz. Kadın haberlerinin yanı sıra “LGBTIQ+’lar vardır” diyoruz ve LGBTIQ+’ların haberlerini yapıyoruz, seslerini duyuyoruz.
Gündem Fethiye’nin geleceği hakkında neler düşünüyorsunuz, uzun vadede planlarınız ya da yapmak istedikleriniz neler?
Gündem Fethiye, dört gencin oluşturduğu bir yerel medya. Biz, Gündem Fethiye’yi ilkelerinden taviz vermeyen köklü bir yerel gazeteye dönüştüreceğiz. Böylelikle bizim gibi gençlerin yerel medyada neler yapabileceğini göstermek, kendi kentlerinde bizim gibi hak odaklı gazetecilik yapmak isteyen genç gazetecilere örnek olmak istiyoruz. “Çok seslilik” açısından yerel medyanın öneminin farkındayız, Türkiye’nin her bölgesinde gençlerin bağımsız bir şekilde var ettiği Gündem Fethiye gibi girişimlerin bu “çok sesliliğe” katkısının yüksek olacağını düşünüyorum.
Elde ettiğiniz niceliksel veriler var mı yakaladığınız ivme ile ilgili olarak paylaşabileceğiniz?
Gündem Fethiye henüz iki yılını dolduran bir yerel gazete. Gelişim sürecinin uzun olacağının farkındayız ama yakaladığımız ivme şu anda çok iyi bir noktada. Şu şekilde örnek verebilirim; sosyal medya etkileşimlerimiz geçtiğimiz yıla göre dört kat artarken, internet sitesi trafiğimizin artışı ise iki katın üzerinde. Bizim için hiçbir veri “yeterli” olmayacaktır. Sürekli daha iyisini yapmak için çalışmaya devam edeceğiz. Gün geçtikçe daha fazla okuyucuya ulaşıyor, daha fazla haber kaynağı ile buluşuyoruz. Bunun da ivmemizi artırarak gelişim sürecimizi hızlandıracağını düşünüyoruz.
Gündem Fethiye’yi takip edebileceğiniz ve destek olabileceğiniz sosyal medya hesapları şu şekilde: YouTube, X, Facebook, Spotify, LinkedIn, Instagram.
