n okuyoruz| Bültenden Herkese Merhaba!
Bu haftanın odağında Dijital Güvenlik Farkındalık Ayını ve günümüzde dijital güvenliğin kapsamının nasıl değiştiğini anlattım. Hemen her şeyin dijitalleştiği bir dönemde bu konuda daha bilgili ve dikkatli olmakta fayda var.
“Ne Okuduk” bölümünde Washington Post’un 240 kişiyi işten çıkarması, TikTok’un haberleri görmezden gelen algoritması ve daha fazlası var.
Görüş, yorum ve önerilerinizi her zaman bekliyorum.
Haftaya görüşmek üzere!
—Ahmet Alphan Sabancı
Bu hafta ne okuduk?
Washington Post Küçülmeye Gidiyor
Jeff Bezos’un gazeteyi satın almasıyla ve 2016 yılında Donald Trump’ın seçimi kazanmasıyla birlikte gazeteciliğe artan ilgi sayesinde güçlü bir ivme yakalayan Washington Post, dünya çapında okunan gazetelerden birisi olmayı hedefine koymuştu. Uzunca bir süre de bu hedeflerini gerçekleştireceğinden kimsenin şüphesi yoktu.
Ancak hem Trump ve takip eden pandemi sonrası dönemi iyi yönetememeleri hem de genel olarak alınan kötü kararlar Post’un ivmesini kaybetmesine ve istediği abonelik ve gelir seviyelerine ulaşamamasına neden oldu. 2021 yılından bu yana okur sayısı %28, abone sayısı %15 düşmüş. Bunun sonucunda da gazetenin 2600 kişilik ekibinden 240 kişiyi işten çıkarmaya karar verdiğini hafta içerisinde öğrendik.
Washington Post’un bu hikâyesi aslında medya ve gazetecilik alanındaki girişimler için önemli dersler içeriyor. Trump ve beraberinde getirdiği siyasi akım gazete için bir ivme sağladı ama onun ortadan kalkması ya da insanların başka konulara odaklanmasıyla birlikte gazetenin bütün stratejisi çöktü. Patronunuz dünyanın en zengin insanlarından birisi de olsa eğer kapsamlı bir stratejiniz yoksa ve değişen koşullara uyum sağlayamıyorsanız işlerin kötüye gitmesi kaçınılmaz.
TikTok Haberleri Görmezden Geliyor
Geçtiğimiz haftanın odağında büyük sosyal medya platformlarının haberlerden ve gazetecilerden uzaklaşmak için nasıl çabaladığını ve artık bir strateji değişikliğinin şart olduğunu anlatmıştım. Bu hafta karşıma çıkan bir araştırma, TikTok’ta da durumun hiç farklı olmadığını gösteriyor.
Araştırmacılar TikTok’un algoritmasının haberleri takip etmek isteyenlere nasıl davrandığını test etmek için kapsamlı bir deney hazırlamış ve algoritmanın önlerine ne kadar haber çıkaracağını görmek istemiş. Ancak sadece haber kurumlarını takip ettiğinizde bile size önerdiği beş yeni hesaptan ancak biri haberlerle alakalı. Algoritmik akışta ise toplam 6568 video önerisi toplamışlar ama bunlardan sadece 6 tanesinin haber olarak kabul edilebilir videolar olduğunu görmüşler.
Kıyaslamak için sadece Amerikan futbolu hesapları takip eden bir bot hesap açtıklarında bu hesaba aynı konuyla alakalı hesap önerisinin oranının %88 olduğunu görmüşler. Buradan rahatça TikTok’un sistemini haberleri görmezden gelmek ve olabildiğince algoritmasının dışında tutmak için tasarladığı sonucunu çıkarmak mümkün. Yani TikTok’ta haberlere ulaşmak için TikTok’la kavga etmek gerekiyor.
Alakalı: Altı ay önce Twitter’ı kullanmayı bırakan NPR, bunun sonuçlarına baktığında neredeyse hiçbir etkisinin olmadığını görmüş. Platformda 8.7 milyon takipçileri olmasına rağmen orada paylaşım yapmayı bırakmalarının site trafiğine etkisi yüzde 1 civarında bir azalmayla sınırlı kalmış.
Yerel Gazetecilik Yolsuzluğu Azaltıyor
Yerel gazeteciliğin önemi ve onun eksikliğinin orada yaşayan insanlar için nasıl sorunlara sebep olabileceği sıkça dile getirilen konulardan birisi. Yeni bir araştırma, herkesin içten içe bildiği bu durumu verilerle de göstermeyi başarmış.
ABD’de yapılan bir araştırma, yerel gazetelerin varlığı ve o bölgedeki kamu yolsuzluğu yargılamaları arasındaki ilişkiyi incelemiş. Araştırmanın sonuçlarına göre bölgede güçlü bir yerel gazetecilik varsa kamudaki yolsuzlukların yargılanma ve cezalandırılma oranı da daha yüksek oluyor. Daha dikkat çekici bir detay ise eğer yerel gazeteler kâr amacı gütmeyen kurumlarsa bu etki daha da kuvvetli oluyor.
Burada yerel gazeteciliğin insanlara daha erişilebilir ve harekete geçilebilir haberler sağlamasının rolü büyük. Ulusal seviyedeki haberler çoğu zaman insanların bir etki gösteremeyeceğini düşündükleri seviyedeki konuları ele alırken, yerel hem daha doğrudan etkilendikleri hem de bir değişiklik yapabileceklerini düşündükleri haberleri onlara ulaştırıyor. Bu da insanların edindikleri bilgiyle harekete geçme ihtimallerini artırıyor.
Botlar Şimdi de Podcast İçin Geldi
Reklamların internetin ana gelir kaynağı hâline gelmesiyle birlikte bu alanda hemen her gün yeni dolandırıcılık yöntemleri görüyoruz. Tık avcılığından botlarla veri şişirmeye kadar birçok farklı yöntem ile bu sistemleri manipüle etmeye ve para kazanmaya çalışan insanlar sürekli karşımıza çıkıyor.
Podcast sektörünün de büyümesi ve reklamlardaki payının artmaya başlamasıyla birlikte sıra onlara gelmiş. iBoostReach gibi şirketler podcast üreticilerine bot trafiği ve indirmeleri satarak onların listelerde yukarıya çıkmasına ve bu şişirilmiş verilerle daha fazla reklam geliri veya farklı kazançlar elde etmesini sağlıyor. Her ne kadar veri toplayan şirketler botlarla mücadele etmeye çalışsa da tespit etmesi kolay değil.
Bu da bize bir kez daha internette verilere tamamen güvenmenin mümkün olmayacağını ve her şeyi veri temelli sistemlere bağlamamamız gerektiğini hatırlatıyor.
Kısa Kısa
🤖 Adobe, yapay zekâ araçları ile üretilen görselleri otomatik olarak işaretleyecek bir sistem geliştirdi.
🦣 Artık tek bir ayar değişikliği ile WordPress sitenizin Mastodon ve ActivityPub üzerinden takip edilebilir olmasını sağlayabilirsiniz.
📰 Avrupa’nın en eski öğrenci gazetesi son anda kapanmaktan kurtuldu.
🌍 Eğer 1980’lerde uluslararası bir ekip nasıl ortak bir araştırma yürütürdü diye merak ediyorsanız InterNation’ın hikâyesi ilginizi çekebilir.
👋 Laura Entis, beş eski gazeteciyle neden mesleği bıraktıkları üzerine konuşmuş.
Haftanın mezunları
İklimler Güzeldir: İnsanın iklimi projesi, iklim değişikliği olgusuna insanı odağa alarak sosyoloji, felsefe ve psikoloji gibi sosyal disiplinlerin penceresinden yaklaşan bir proje. Bu proje ile iklim değişikliği mücadelesinde insanları davranış değişikliğine motive etmek ve iklim değişikliğine adaptasyon sürecine katkı sunmak amaçlanıyor. İkisi çevre mühendisi, diğer ikisi de mimar olmak üzere 4 kadın girişimci tarafından yürütülüyor.
Gündem Fethiye: Muğla’da hak odaklı gazetecilik yapan Gündem Fethiye ekibi, Kuluçka Programı kapsamında odaklandığı alanlardan olan ekolojik saldırılar başlığında 30–40 yıllık geçmişi olan mücadele alanlarına dair sözlü tarih niteliğinde bir video serisi hazırladı. İhtiyaçtan doğan projede, hem sürecin öznesi yurttaşların farkındalık kazanması hem de uzaktan bakan ve buralarda neler yaşandığını anlamak isteyenler için her zaman başvurulabilecek sabit bir kaynak yaratılmak istendi.
Yükselt SES’ini! Podcast: SES Eşitlik ve Dayanışma Derneği’nin dijital platformu olan esitlikadaletkadin.org ekibi, hem kadın gündemine dair haberleri websitesinde yayınlıyor hem de haftalık bir yayın olan Yükselt SES’ini! Podcast’i hazırlıyor. Güncel haber özetinin yanı sıra, o hafta üzerinde en çok konuşulan başlıkları derleyip Yükselt SES’ini! Podcast’te bir araya getiriyor.
Haftanın odağı: Dijital güvenliğin farkında mısınız?
2004 yılından bu yana, ABD devleti tarafından ekim ayının Dijital Güvenlik Farkındalık Ayı ilan edilmesiyle birlikte her yıl internette ekim ayı güvenlik üzerine konuşulan, tartışılan ve bolca da espri üretilen bir aya dönüştü. Konuya mizahi bir dille yaklaşmak her zaman ilk tercihim olsa da her geçen yıl güvenlik alanında yaşananlar bu konuyu neden ciddiye almamız gerektiğini de bize hatırlatıyor.
Genel olarak hayatımızın bir parçası olan her teknoloji ve internetteki hemen her yerde bir güvenlik riskiyle karşı karşıya kalmak mümkün olsa da özellikle geçtiğimiz on yıl içerisinde durum bir yandan iyileşirken diğer yandan daha farklı tehditlerle karşı karşıya kalıyoruz.
Kullandığımız uygulamaları ve cihazları, özellikle de bilgisayar ve telefonları, artık kolayca daha güvenli hâle getirmek mümkün. İki aşamalı doğrulama veya çalınma ihtimaline karşı cihazları tamamen şifreleme gibi özellikler artık herkesin kullanabileceği kadar basitleşti. Diğer yandan da hayatımıza giren birçok akıllı başka cihaz veya sürekli karşımıza çıkan yeni uygulamalar yüzünden de eskiye kıyasla daha farklı güvenlik riskleriyle uğraşmak zorunda kalıyoruz.
Yıllar içerisinde değişen şeylerden birisi de maalesef gazetecilerin, aktivistlerin veya farklı kişi ve grupların dijital güvenliklerini tehdit etmenin veya onları bu teknolojiler üzerinden gözetlemenin giderek normalleşmeye başlaması. Eskiden sadece istihbarat örgütlerinin yapabildiği işleri şimdi NSO Group gibi şirketler bir ürün olarak satıyor. Hatta bu durum öyle kötüye gitmeye başladı ki insanların sevgililerini ve eşlerini gözetlemek için satın alabileceği versiyonlarını bile bulmak maalesef mümkün.
Bir yandan bunlar yaşanırken diğer yandan devletlerin de birbirine karşı internet üzerinden böyle saldırılar veya casusluk operasyonları düzenlemeye başlaması da herkes için bir risk oluşturuyor. Çoğu zaman bu tür hamlelerin kontrolden çıkması ve internette kontrolsüzce yayılması riski de var. Bu yüzden Uluslararası Ceza Mahkemesi bu tür suçları da yargılamaya başlayacağını açıklama ihtiyacı duydu.
Hemen her gün büyük şirketlerin hacklendiği, devletlerin bu tür operasyonlar gerçekleştirdiği ve casus yazılımların rahatça satın alınabildiği bir ortamda kendimizi güvende tutmak imkânsızmış gibi gelebilir. Fakat unutmamamız gereken en önemli şeylerden birisi bizim gündelik hayattaki güvenliğimizi tehdit edenler genellikle bunlar değil ama daha basit seviyede çalışan ve küçük kapasiteli riskler. O yüzden hesaplarınızı iki aşamalı doğrulama gibi yollarla güvende tutmak, cihazlarınızı ve uygulamalarınızı sürekli güncellemek gibi en temel önlemleri almak bile daha güvende olmanız için yeterli olacaktır.
Yine de söz konusu gazeteciler olduğunda her zaman bunun bir adım ötesini de hesaba katmakta ve dijital güvenlik alanında olan bitenlere dair bir farkındalık geliştirmekte büyük fayda var. O yüzden siz de ekim ayını fırsat bilip dijital güvenlik farkındalığınızı artırmak için biraz zaman ayırın. Zaten şöyle bir etrafınıza bakarsanız dijital güvenlik ile normal güvenlik arasındaki çizginin ne kadar inceldiğini anında göreceksiniz.
