n okuyoruz| Bültenden Herkese Merhaba!
Bu haftanın bülteninin teması medya ve gazetecilik sektöründe 2023 öngörüleri. “Ne Okuyoruz” bölümünde farklı konulara dair yayınlanan öngörüler ve raporlardan öne çıkan noktaları sizler için derledim. Haftanın odağı ise NiemanLab’in her yıl hazırladığı “Predictions For Journalism” serisinin kısa bir özeti oldu. 150’den fazla öngörünün bir araya toplandığı seri için bir rehber gibi düşünebilirsiniz.
Önümüzdeki Pazar günü bültenimiz olmayacak. Ama onun yerine 30 Aralık Cuma günü sizlere 2023 öngörülerimi ve tavsiyelerimi derlediğim özel bir sayı hazırlıyorum.
Görüş, yorum ve önerilerinizi her zaman bekliyorum.
Haftaya görüşmek üzere!
—Ahmet Alphan Sabancı
Bu hafta ne okuduk?
Platformer’ın 2023 Beklentileri
Casey Newton tarafından kurulan Platformer, her yılın sonunda hem kendisinin hem de okurlarının önümüzdeki yıl tahminlerini derlediği bir özel sayı yayınlıyor. Bu yılın özel sayısında da dikkat çekici öngörüler mevcut.
Bu öngörülerden bazıları daha bariz ve beklenen şeyler, örneğin GPT-3 sonrası yapay zekâ tartışmalarının yasal düzleme taşınması gibi. Özellikle dikkatimi çekenlerden birisi tamamen okurların bülten aboneliklerine dayalı bir gelir modeli olan Substack’in reklam ağı kurma ihtimalinden bahsetmesi. Burada Substack gibi “asla reklam olmayacak” iddiasındaki bir yeri örnek olarak kullansa da bu öngörüyü özel kılan medyanın ekonomik gidişatına dair alt mesajı. O mesaj da mevcut ekonomik zorlukların devam edeceği ve bu yüzden tek yönlü bir gelir modeli ile ayakta durmanın mümkün olmayacağı.
Okurların tahminleri arasında da birçok ilginç öngörü bulmak mümkün. Özellikle TikTok isminin sıkça geçiyor olması da not alınması gereken bir detay.
Teknoloji Öngörüleri
2023 için birçok yerde teknoloji ve medyayla olan ilişkisine yönelik öngörüler bulmak mümkün. Özellikle de geçtiğimiz iki yıl içerisinde gündemde bolca yer kapladıklarını düşünecek olursak 2023 için de böyle bir beklentinin olması kaçınılmaz.
Journalism.co.uk tarafından yayınlanan teknoloji öngörüleri derlemesinde gözüme çarpanlardan birisi küçülmeye giden teknoloji şirketlerinden ayrılan yetenekli insanların medyada kendilerine yer bulma ihtimali oldu. Ayrıca Metaverse ve Web3 gibi alanlar için de özel trend raporları ve öngörüler 2023 için bol miktarda mevcut.
2023’te Sosyal Medya
Geçtiğimiz yılın ardından sosyal medya ve onun gazetecilik ve içerik üreticileriyle olan ilişkisi birçok kesim tarafından 2023’teki en büyük belirsizliklerden birisi olarak görülüyor. Herkesin kabul ettiği bir şey varsa o da sosyal medyanın dönüşümünün başladığı.
Bu durum elbette gazetecilik ve medya için ayrı bir sorun demek, birçok öngörüde de bu soruna veya potansiyel çözümlere dair işaretler görüyoruz. Bunların başında da medyanın ve gazetecilerin önümüzdeki yıl kendilerini giderek bu platformlardan daha bağımsız hâle getirmeye çalışacağı geliyor.
Ancak üretici ekonomisi için ayrı bir belirsizlik mevcut. Her ne kadar TikTok 2023 öngörülerinin vazgeçilmezi olsa da platformdaki üreticiler için ciddi bir gelir kaynağı olmaktan uzak, ayrıca platform hemen her gün yeni bir sorunla uğraşıyor. Bu yüzden 2023 için üretici ekonomisi için sonun başlangıcı olabileceğini düşünenler de var. Ancak herkes bu öngörüye katılmıyor.
2023’ün En Büyük Zorlukları
Press Gazette, 2023 için hazırladığı özel dosyasında klasik olarak gazetecilik sektörünün önde gelen 18 ismine doğrudan öngörülerini sormak yerine, önümüzdeki yıl bekledikleri en büyük zorlukları ve bunun nasıl üstesinden gelinebileceğini anlatmalarını istemiş.
Axios, New York Times, Washington Post, Bloomberg ve daha birçok büyük isimden temsilcilerin yer aldığı dosya önümüzdeki yılın neler getirebileceğini görmek açısından faydalı bir derleme. Bu 18 görüşme sonrasında öne çıkan dört başlık arasında yukarıda bahsettiğim platformlarla ilişkiler ve yeni nesile ulaşma gibi daha bilindik öngörüler var. Fakat herkesin iyi gazeteciliğe yatırım yapmanın önemini vurgulamış olmasını özellikle dikkate almak gerekiyor.
Eğer sektörün önde gelen isimlerinin neler düşündüğünü ve beklediğini merak ediyorsanız dosyanın tamamını okumanızı tavsiye ederim.
Haftanın pdağı: NiemanLab’in 2023 öngörüleri
Medya ve gazetecilik sektöründe 2023 öngörüleri denildiği zaman ilk akla gelenlerden birisi NiemanLab tarafından derlenen “Predictions for Journalism” serisi oluyor. Alanın birçok farklı kesiminden, çok çeşitli uzmanlıklara ve arka planlara sahip ismin öngörülerini paylaştığı bu derleme her yıl birçok ilham verici ve düşündürücü fikri bir arada bulma imkânı sağlıyor.
Bu yıl da beklenildiği üzere çok sayıda isimden öngörülerin toplandığı bir dosya var karşımızda (eğer RSS okuyucum yanlış saymadıysa 152 yazı yayınlamışlar). Elbette hepsini okumak çoğumuz için mümkün değil, ben de henüz bitiremedim ama nereden başlayacağınıza emin değilseniz ya da öne çıkan ortak başlıklar var mı diye merak ediyorsanız doğru yerdesiniz.
Öngörülerde en sık öne çıkan başlıklardan birisi arka planda bırakılan ve önemsenmeyen kesimlerin önümüzdeki yılda daha belirleyici bir rol oynayacağı. Sosyal medyanın dönüşümünün buna sebep olabileceğini söyleyenler de var, genel olarak gazeteciliğin gözardı ettiği kesimlerin daha güçlü bir şekilde kendisini göstermesiyle olacağını düşünenler de.
Yapay zekâ teknolojileri konusundaki tahminler ise internette sıkça gördüğümüz daha pozitif ve eleştiriden yoksun tahminlerden uzak ama yine de pozitif bir havaya sahip. Çoğunlukla odaklanılan nokta ise “işimizi kaybedeceğiz” yerine “işimizi bunlarla geliştirebiliriz” olmuş.
Gazeteciliğin ekonomik boyutuna dair öngörülerde ise çeşitlilik hakim. Dışarıdan gelen desteklerin değişiminden gazeteciliğin içerisinde bulunduğu ekonomik sistemi sorgulamaya başlayabileceğine kadar birçok farklı öngörü var. Ayrıca gazetecilerin sendikalaşması ve hak mücadelesi de öngörülerde karşımıza çıkan başlıklar arasında.
Sosyal medyanın sorunları söz konusu olduğunda ise daha pozitif bir hava var. Sosyal medyanın ölmeyeceğini düşünenlerin yanı sıra mevcut krizin ve büyük platformlarla yaşanan sorunların daha iyi seçeneklerin doğmasına veya uzun zaman sonra tekrar yeni deneylere alan açacağını düşünenler var. Elbette sosyal medyanın bu durumunun RSS’e tekrar ivme kazandıracağı tahmini de gelmiş.
Haber kurumlarının yönetimine dair dikkatimi çeken konulardan birisi öngörülerde gazetecilerin duygusal yıpranmasına dair odağın artışı oldu. Özellikle internetin ve siyasi iklimin yıpratıcılığı yüzünden gazetecilerin yaşadıkları zorluklara odaklanılması gerektiğini ve haber merkezlerinin buna göre evrileceğini düşünenler var. Umarım bu öngörüler haklı çıkar.
Bir diğer sık karşımıza çıkan başlık da Z kuşağının daha ön plana çıkacağı. Şu anda geldikleri yaş grubunu düşünürsek bu zaten kaçınılmaz ancak sürecin NiemanLab’in derlediği öngörülerdeki kadar olumlu bir şekilde ilerleyeceğinden çok emin değilim.
Buraya aldıklarım serinin sadece küçük bir kısmı. Daha birçok farklı konuda ya da bu konularda buraya alamadığım öngörüleri de bulmak mümkün. Fakat bütün seriyi tek cümleyle özetlemek gerekirse 2023’e herkes ilginç dönüşümler bekleyerek giriyor diyebilirim. Bakalım 2023 bu beklentilerin ne kadarını karşılayacak.
