Kadın Yazılım Tasarım Kolektifi aylar önce serbest çalışan beyaz yakalı kadınları bir araya getirmeyi hedefleyen bir Twitter duyurusuyla yola çıktı. Kuruluş toplantısına katılan 20 kadın serbest çalışanla kurulan kolektif, kadınların iş hayatında karşılaştığı mobbing ve ücret eşitsizliğine karşı alternatif oluşturmayı amaçlıyor.
Kadın girişimcileri; serbest çalışan kadın yazılımcı, tasarımcı, metin yazarı, muhasebeci ve sosyal medya yöneticileriyle bir araya getirmeyi planlayan kolektif, haziran ayında kooperatif statüsüne geçecek.
Kolektifin fikir sahibi ve kurucularından Midori Koçak, yurt dışında yaşamını sürdüren bir bilgisayar mühendisi. Uluslararası yönetim danışmanlık firmasındaki görevi esnasında kendisine pek çok “freelance” iş teklifi geldiğini fakat iş sözleşmesi gereği bu işleri kabul etmediğini söyleyen Koçak, “Sektördeki erkek egemen anlayışa karşı kadınlarla dayanışma içinde olmak adına LinkedIn’de serbest çalışan kadınlara yönelik bir duyuru yaptım. Bana gelen işleri buradaki kadınlarla paylaşıyordum,” diyor.
Yönetim danışmalık firmasındaki görevi esnasında uğradığı mobbingi insan kaynakları departmanına iletince iş sözleşmesi feshedilden Koçak, kurumsal bir şirkette çalışmama kararını şöyle anlatıyor:
“Kadınlar için ofis koşulları çok kötü. Evlilik tarihinden, çocuk dünyaya getirme planına kadar her şey sorgulanıyor. Yıllar süren mücadele sonucu kazanılan haklar sistematik olarak gasp ediliyor. Tüm şartları sağlasa bile sırf kadın olduğu için işe alınmayan örnekler var. Sömürü düzeni özellikle kadınlar için çok acımasız. Pek çok işi sırf kadın olduğumuz için yapamayacağımız düşünülüyor. Özellikle yazılım alanında kadınlara yönelik düşünceler ortaçağ zihniyetine ait.”
Kendisi gibi pek çok kadının serbest çalışmaya itildiğini söyleyen Koçak, “İşten ayrıldığım dönemde mavi yakalı kadın çalışanların kurduğu kolektifleri incelemeye başladım. Benzer bir organizasyonun beyaz yakalı kadınlar için faydalı olabileceğini düşündüm,” diyor.
Kadın Yazılım Tasarım Kolektifi’nin kooperatif girişimi olduğunu söyleyen Koçak, “Kolektifi kurarken sahip olduğumuz motivasyon aracıları ortadan kaldırarak, müşterilerle birebir iletişim kurmak. Eğer bir kuruma bağlı çalışıyorsanız kazandırdığınızın ancak yüzde 5’ini size maaş olarak verirler. Meyve ve sebzeyi doğrudan üreticisinden aldığımızda nasıl daha kaliteli ürün elde ediyorsak, kooperatif üzerinden doğrudan iletişim sağlayarak ortaya koyacağımız işler de daha kaliteli olacak,” diyor.
Neden Kooperatif?
Kooperatif çatısı altında bir araya gelmenin pek çok avantajı olduğundan söz eden Koçak, “Kooperatiflerde amaç kaliteli hizmetken, şirketlerde amaç kâr sağlamaktır. Kişiler şirkette hisse miktarına göre söz sahibi olurken, kooperatiflerde ise herkesin bir oy hakkı vardır. Kooperatifleşme süresinde ücretsiz eğitimler, iş paylaşma, fiyat belirleme, ‘brief’ hazırlama ve sözleşme desteği gibi çalışmalarımız var,” diyor.
İş ve ödeme güvencesi
Kooperatifin serbest çalışanlar için iş ve ödeme güvencesi sağladığını belirten Koçak, “Kooperatif, fatura kesmek için şahıs şirketi kurma zorunluluğunu ortadan kaldırıyor. Şahıs şirketinde muhasebeci ve kuruluş işlemleri gibi masraflar yıllık yaklaşık 5 bin TL’yi bulabiliyor. Bu tek başına çalışan ve yaşayan kadınlar için önemli bir miktar. Serbest çalışanın, yaptığı işi hangi sözleşmeye göre hangi fiyatla keseceği konusu da başka bir dezavantaj. Kolektife üye olan çalışanlar, müşteri ile sözleşme yapma aşamasından ödeme alma aşamasına kadar kolektiften destek alacaklar ve güvende olduklarını bilecekler,” diyerek kooperatifin avantajlarını sıralıyor.
Piyasadaki mevcut “freelance” organizasyonlarının rekabeti körükleyerek fiyat düşürdüğünü vurgulayan Koçak, “Kooperatif olarak rekabeti değil dayanışmayı amaçlıyoruz. Piyasadaki pek çok serbest çalışan organizasyonu rekabeti körükleyerek mümkün olan en az paraya iş yaptırma peşinde. Emeğin hak edilmiş karşılığını almak istiyoruz,” diyor.
Patronsuz hava sahası
Hatice Algün, 28 yaşında grafiker ve sosyal medya yöneticisi. 7 yıl önce geleneksel medya ile iş hayatına başlayan Algün, teknolojik gelişmeleri takip ederek yeni medya alanına yönelmiş. Dijital platformlar için içerik üreten ve reklam kampanyaları yöneten Algün, serbest çalışmayı patronsuz hava sahası olarak tanımlıyor.
“Rakip değil, takım arkadaşıyız”
Kadın Yazılım Tasarım Kolektifi’ni ilk kez sosyal medya aracılığıyla duyan Algün, Türkiye’de beyaz yakalı olarak tabir edilen iş gruplarını tek çatı altında toplayan ilk kooperatif girişiminde neden yer aldığını şu sözlerle anlatıyor:
“Kooperatif mantığıyla, imece usulü çalışma düzeniyle sıfırdan var edilecek bir girişimin parçası olmak istedim. Şanslıyım ki erken rastladım, gelişimin tüm aşamalarına yakından şahit oluyorum. Birçok ‘freelance’ çalışan platformunda, meslektaşlarımızla adeta piyasayı düşürmek için hınca hınç yarışmak zorunda bırakılıyoruz. Bu da işimizin niteliğini düşüren, alıcıyı ‘Üç kuruşa işimi hallettiririm’ diye düşünmeye sevk eden, dolayısıyla kendi kendimizin kuyusunu kazdığımız bir bataklık yaratılmasına sebep oluyor. Ama Kadın Yazılım Tasarım Kolektifi’nde işler böyle yürümüyor. Rakip değil, iyi birer takım arkadaşı oluyoruz.”
Üye olmak için ne yapmalı?
Kadın Yazılım Tasarım Kolektifi, bilgisayar başında serbest çalışan ve kendini kadın olarak tanımlayan ya da herhangi bir cinsiyete ait hissetmeyen bütün bireylere açık olduğunu belirtiyor.
Kolektife katılmak için form dolduran tüm kadınların olduğu mesajlaşma grubu, haberleşme ve planlama için kullanıyor. İş ve ilgi alanlarına göre ayrılan deşifre, yazılım, marketing, tasarım, muhasebe, çeviri ve içerik gruplarında ise iş paylaşma ve ücretsiz eğitimler yapılıyor.
