Gazetecilik kariyerinde yol alan çoğumuzun habercilik organizasyonunun finansal yönetimi konusunda ya çok az bir tecrübesi vardır ya da hiç tecrübesi yoktur. Bu makale, bir gazetecilik faaliyetine başlamayı düşünen ya da hâlihazırda başlamış ve konu hakkında daha fazla şey bilme ihtiyacını hissedenlere yöneliktir.
Muhasebe hakkında çok şey bilmiyor olabilirsiniz, sizler gazetecisiniz, yani soru sormayı, konular araştırmayı, öğrendiklerinizi işlemeyi, malzemeyi tasnif etmeyi ve onu net, anlaşılır bir şekilde sunmayı biliyorsunuz. Bir hikâyeyi nasıl anlatacağınızı biliyorsunuz. Konu muhasebe ve finansal raporlama olduğunda, bir hikâyeyi sayılarla anlatırsınız. Bir finansal rapor “İşler nasıl?” sorusuna cevap verir. Cevap siz, elemanlarınız, yatırımcılarınız ya da finansal destekçileriniz için bir hikâyedir.
Aylık gider bütçeleme
İşe, bir aylık gider bütçesiyle başlayalım. Bütçe bir yol haritasıdır. Bize nereye gittiğimizi ve oraya nasıl varacağımızı gösterir. Ayrıca bu yolculuğun her bir dönüm noktasını işaretler.
Her ay para harcadığınız ya da harcamak durumunda olacağınız her şeyi içeren bir liste yaparak başlayın. Diyelim internet sunucusu ya da bir serbest çalışan için ödeyeceğiniz rakamın ne olması gerektiğini bilmiyorsunuz. Bir gazetecinin yapacağını yapın ve iletişim ağınızı kullanın: Sizinkine yakın büyüklük ve türdeki işletmeler arasında bir araştırıma yapın.
Aylık giderler maaşlar, çalışanlar için sosyal yardımlar (maaşın yaklaşık %25-35’i), serbest çalışan giderleri, internet sunucusu, web tasarımcılar, teknoloji danışmanları, yazılım abonelikleri, internet erişimi, dijital depolama, kira, elektrik, su gibi hizmetler (sadece yerleşik bir konumda çalışıyorsanız) vs. gibi kalemleri içerebilir.
Bu listeyi yaptıktan sonra kendinize sorun, “Bu giderler hedef ve önceliklerimiz ile aynı doğrultuda mı?”
Örneğin, kabul edilebilir bir kalite seviyesi üretebilmek için ücretsiz araçlar olduğu halde web tasarımına çok fazla para mı harcıyorsunuz? Eğer böyleyse, gelişiminizin bu aşamasında aşırı bir maliyete sebep olmadan, okurunuzu tatmin edecek minimum uygulanabilir bir ürün üretebilir misiniz? Gerçekten bir ofise ihtiyacınız var mı yoksa ekibiniz bir evde ya da wifi olan bir kamusal alanda buluşabilir mi?
Google ücretsiz çevrim içi bir hesap tablosu sunuyor. Link burada. Yukarıdaki Türkçe sayfaya da buradan ulaşabilirsiniz.
Şimdi o rakamları bir hesap tablosuna yerleştirin. Hesap tablolarını ne kadar erken kullanmaya başlarsanız o kadar iyi. Onlar sizin için hesaplar, bilgiyi kolayca sınıflandırmanıza ve düzenlemenize olanak sağlar ve finansal durumunuzu detaylıca gösteren profesyonel görünümlü raporlar üremenize yardımcı olur. Google, bilgilerinizi düzenlemenize yardımcı olmak için ücretsiz çevrim içi bir hesap tablosu sunuyor. Sadece talimatları takip edin ve öngördüğünüz masrafları en azından bir yıl boyunca her ay tabloya ekleyin.
Nakit akışı
Artık giderleri tahmin ettiğinize göre, nakit akışı kavramını da anlamaya başlayabilirsiniz. Nakit akışı, harcadığınız para karşılığında her ay ya da her yıl ne kadar para kazandığınızın bir ölçüsüdür. Nakit akışı, size depodaki benzini (parayı) ne kadar hızlı yaktığınızı ve yakmış olduğunuzu ne kadar hızlı yerine koyduğunuzu söyler.
Girişimcilere (yukarıdaki hesap tablosunu kullanarak) kendi gelir bütçelerini giderlerini karşılamak için yeterli olan miktar çerçevesinde oluşturmalarını öneriyorum. Kazandığınız toplam para için “gelirler” kavramını kullanmaya başlayın, zira “kazanç” sözcüğü muhasebeciler ve iş insanları için, giderler çıkarıldığında kalan kâr anlamına gelir.
Farz edelim, örnek Google hesap tablosunda, tüm kurucu ortakların birikimleri ve aile ve arkadaşlardan gelen katkıları da göz önünde bulundurdunuz ve başlangıç bakiyesi olarak 100.000 dolar sayısını girdiniz. Ve diyelim, ilk sene bütçeniz bir defalık olmak üzere 10.000 dolar (yeni dizüstü bilgisayarlar, akıllı telefonlar ve ekip için ses, görsel malzemeler) artı aylık giderler olarak 5.000 dolar gibi giderler gerektiriyor. Yılın sonuna gelindiğinde, sadece 30.000 dolarınız kalacak cebinizde, altı ay ayakta kalmaya yetecek kadar; tabii yeni gelir kaynakları bulamaz ya da öngörülen giderleri (100.000 eksi 10.000 eksi 60.000) azaltamazsanız.
Gelir üretmek
Bu gider bütçesi karşı karşıya olduğunuz mücadeleyi görmenizi sağlar. Başka gelir kaynakları bulmak için ilk adımdan itibaren çalışmaya başlamak zorundasınız. Ya da belki de üretim hedeflerinizle aynı doğrultuda olmayan giderleri azaltarak, başlangıçtaki yatırımınızı esnetebilirsiniz.
Peki kaynak ya da fon bulmak için nerelere bakmalısınız? Nitelikli gazetecilik için potansiyel gelir kaynakları konusunda bilgiye journalism.co.uk, Knight Center ve News Entrepreneurs sitelerindeki bu makalelerden ulaşabilirsiniz.
Bir zamanlar sürdürülebilir olduğu düşünülen standart dijital reklamlar sayesinde elle tutulur bir gelir elde edebileceğinizi varsaymayın. Başlangıç seviyesindeki bir girişim için nadiren sağlam bir gelir kaynağıdır bu. Bakın neden. Dijital yayıncılar reklamverenlere bin sayfa görüntülemeye ya da CPM (cost per mille/ bin başına maliyet) diye de bilinen gösterimlere dayanarak ücretlendirmede bulunur. Belli başlı haber siteleri 8 dolar civarında CPM talep edebilirken endüstrinin uzmanları haber sitelerinin, sizin gibi bir yayıncının sağlayabileceği türden izleyiciye bağlı olarak CPM başına 50 sent ile 1 dolar arasında bir gelir elde etmesinin daha tipik olduğunu söylüyor.
İlan verenlerden her bin sayfalık görüntüleme (ya da CPM) için 1 dolar ücret alabildiğinizi varsayalım. Ayda 5.000 dolar kazanabilmek için ayda 5 milyon sayfa görüntülemesi oluşturmanız gerekir ki bu da yukarıdaki modeldeki aylık masraflarınızla aynı tutardır. (Elbette reklamverenlere gelir seviyesi ya da eğitim düzeyi yüksek olduğundan tercih edilen bir izleyici kitlesi sunarsanız daha yüksek bir CPM ücreti de talep edebilirsiniz.)
Umutsuzluğa kapılmayın. Çok geniş bir izleyici kitleniz olmasa da, hedeflerinizi ve kamu hizmeti misyonunuzu destekleyen kişiler katkıda bulunmaları yönünde ikna edilebilir, fakat bir izleyici kitleniz mutlak olmalı, gitgide büyümeli ve size bağlı olmalı.
Tahakkuk ya da nakit muhasebe
Bir iş yönetmenin finansal yönünü öğrendikçe tahakkuk muhasebesi ve nakit muhasebe kavramları ile karşılaşabilirsiniz. Nakit muhasebe bir hesap defteri tutmaya benzer ve yukarıdaki örnek bütçede de bu metodu kullandık. Buraya meydana geldikçe nakit girişini ve ödemelerinizi kaydedersiniz. Bir yayıncı olarak, tahakkuk muhasebesinin nakit muhasebe sistemine göre, finansal duruma ve nakit akışına dair daha gerçek bir tablo sunduğuna inanıyorum.
Her ikisinin de avantajları ve dezavantajları bu makalede tartışılmıştır. Oradan alıntılayacak olursak: “Tahakkuk metodu ile, gelirler ve giderler nakidin gerçekte el değiştirip değiştirmediğine bakılmaksızın ortaya çıktıkları anda kaydedilirler.” Yani eğer bir müşteri bir reklam satın alırsa, ve reklam yayınlanırsa, gelir o an kaydedilir, müşteri henüz ödeme yapmamış olsa bile. Aynı şekilde, eğer satış elemanlarınıza komisyon üzerinden ödeme yapan bir işiniz varsa, o gider satışın tamamlandığı aya kaydedilir, komisyonun gerçekte ödendiği aya değil.
Bir kez temelleri öğrenip ötesine geçtiğinizde, muhasebenin, tıpkı bir röntgen cihazı gibi girişiminizin iç yüzünü görmenize yardımcı oluşundan keyif aldığınızı fark edebilirsiniz. Tahminlerden çok, olgulara dayanarak daha iyi kararlar alabilirsiniz. Eğilimleri tespit edebilir, pozitif olanlardan faydalanırken, negatif olanlara maruz kalma oranını azaltabilirsiniz.
Hesap tabloları sayesinde, değişkenleri ve gelirler ile giderler hakkındaki varsayımları değiştirerek geleceği kolaylıkla tasarlayabilirsiniz. Birlikte çalıştığım bir organizasyon, gelir öngörülerini geliştirmek ve dışarıdan yatırım çekmek için başarılı bir şekilde hesap tabloları kullanıyordu.
Bu araçlar, habercilik girişiminizi daha sürdürülebilir kılabilir ve yenilik ve büyüme fırsatlarını tespit etme konusunda size yardımcı olabilir.
İlk olarak ijnet.org‘da yayınlanan bu yazı Heinrich Böll Stiftung Türkiye Temsilciliği desteğiyle yürüttüğümüz Sürdürülebilir Gazetecilik projemiz kapsamında Başak Güntekin tarafından çevrilmiştir.
