IJNet, multimedia gazetecilik araçlarına katkıda bulunmamı istediğinde hem gururlandım hem de şaşırdım. Mobil gazetecilik eğitimleriyle 6 yıldır iç içeyim. Ben #mojo master dersimde mobil fotoğrafçılığı önemli bir ders olarak işliyorum işlemesine ancak yıllardır öyle çok müthiş kabiliyetli, doğuştan yetenekli mobil fotoğrafçıyla tanıştım ki, bırakın onlardan biri olmayı onların seviyesinin yakınında olmaya bile çekinirdim. Yine de bildiklerimi ve düşüncelerimi paylaşacağım.
“Akıllı telefon fotoğrafçılığı aşırı kolay,” diyerek söze başlayabilir miyim?
Sözün özü kısaca akıllı telefonla fotoğraf çekmenin son derece kolay olduğu. İki yaşındaki oğlum iPad’imin şifresini açıp, kamera uygulamasına girip sayısız selfie çekebiliyor. Bundan etkilendiyseniz, onun şu anda 5 yaşında olan ablasının aynı işi 9 aylıkken yapabildiğini de belirtmeliyim. Üstelik henüz yürümeyi bile öğrenmemişken!
Peki bu gerçekten “fotoğrafçılık” mı? Son yıllarda bu konu üzerine birkaç sıcak tartışmada yer aldım. Fotoğraf stüdyom olsa da, fotoğrafçılık üzerine kurslar düzenliyor olsam da “fotoğraf” ile “snapshot” arasındaki farkı açıklamaya çalışmalıyım. Bana göre fotoğraf ile snapshot arasındaki farkı belirleyen temel öge “o fotoğrafı çeken aletin ne olduğu değil, fotoğrafın kendisi ve çekilirken ortaya konulmuş yetenektir.” Ansel Adams’dan sıklıkla alıntılanan ünlü söz gibi: “Bir kameranın tek ve en önemli bileşeni 30 cm gerisinde durandır.” Güzel, estetik açıdan ilginç ve iyi teknikle çekilmiş bir fotoğrafı fark edebilmekte içten gelen bir yetenek var. Bu, şip-şak çekilen snaplerden farklı; gerçi yetenekleri ve kameraları üzerinde uzmanlaşmayı başarmış fotoğrafçılar harika fotoğrafları bir çırpıda çekebiliyorlar.
Mobil gazetecilere eğitim verirken 4 adımlık bir süreci takip ediyorum:
- adım kamera uygulamasını manuel özelliklerine özel dikkat göstererek detaylıca açıklamak. iPhone kamerasıyla odak ayarlarının manuel değiştirilerek kilitlenebildiğini, ışığın kamera uygulamasında manuel kontrol edilebildiğini anlattığımda uzun yıllardır iPhone kullananların dahi bu özelliklerden bihaber olduklarını gördüğümde şaşırıp kalıyorum.
- adım kompozisyon kuralına uyarak çekilmiş güzel fotoğraflardan örnekler göstermek. Burada The Cooph ekibine haklarını teslim etmeliyim. Youtube’a yükledikleri olağanüstü videoda tanınmış ve ödüllü fotoğrafçı Steve McCurry’nin çalışmasına dayanarak kompozisyon kurmanın 9 kuralını açıklıyorlar.
- adım eğitime katılanların bu kurallarla oluşturulmuş kompozisyonla çekilmiş fotoğrafları araştırmak konusunda pratik yapmaları. Daha iyi fotoğraflar çekmek istiyorsanız, pratik yapın, pratik yapın, pratik yapın.
- adım her bir görselin üzerinden hep birlikte, tek tek güçlü ve zayıf yönlerini tartıştığımız, nasıl daha iyi/düzeltilmiş gönderiler olabilir diye araştırdığımız oturumları takip etmek.
Peki bu bilgileri bu makalede sizinle nasıl paylaşacağım? Mojo eğitimimde özellikle iOS’a yoğunlaşmamın birden çok sebebi var. En basit açıklaması kolaylığı ve katılımcıların çoğunun iOS kullanması. Ne var ki, bazı pahalı Android cihazların kameraları iPhone’a nazaran daha yüksek çözünürlüklü kameraya sahip. Günün sonunda Android kullanıcısı dahi olsanız bu makalede bahsettiğim ipuçları işinize yarayacaktır, tek yapmanız gereken kendi cihazınındaki kameranın ayarlarını/tuşlarını keşfetmek.
Kameranızı tanıma
iPhone’un kendi kamerası hiçbir eklentisi olmasa dahi gayet güçlü bir araç. App Store’da yüzlerce, belki de binlerce farklı kamera uygulaması mevcut. Ancak başlangıç için bu sade kameranın sunduğu özellikler fazlasıyla yeterli.
Başlangıç olarak kamera uygulamasının telefonun tuş kilidini açmadan da açılabildiğini bilmekten zarar gelmez. Açmak için yalnızca kilitli ekranı sağdan sola çekmeniz gerekiyor. Hızlıca bir görüntü almanız gerektiğinde son derece yararlı bir özellik.
Not: Eğer kamerayı bu yolla açarsanız sadece kamera aktif olduğu andan itibaren çektiğiniz fotoğrafları görüntüleyebilirsiniz, kamera rulosunda bulunan bütün içerikleri göremezsiniz. Kamera açılır açılmaz tüm özelliklerine hâkim olmak iyi olacaktır. Bu özelliklere ulaşmak için uygulamanın solunda/yukarısında yer alan sıralı özelliklere basın.
Filtreler iPhone 4 kullandığımız zamanlardan beri Instagram sayesinde popülerleşti. Birçok fotoğrafçıdan kamera çok kötü olduğu, düşük kaliteli bir fotoğrafın filtreler ile havalı gösterebildiği gerekçelerini işittim. Dürüst olmam gerekirse ben filtre kullanmamayı tercih ediyorum. Timer özelliği ile fotoğraf karesine girmek için 3 veya 10 saniyeniz oluyor. Eğer selfie modundaysanız ekranda geriye sayma ibaresi çıkıyor, normal modda ise flash yanıp sönerek sizi uyarıyor. Yuvarlak ikona dokunarak Live Photos özelliğini açıp kapatabilirsiniz.
Live Photos, iPhone 6S/6 Plus ve iOS9 ile yayınlanmış bir özellik. 3 saniyelik ses ve görüntü videosu çekiyor: Fotoğrafı çek tuşuna basmadan 1,5 saniye öncesi ve bastıktan 1,5 saniye sonrasını kapsıyor.
HDR High Dynamic Range özelliği ile fotoğrafınızdaki gölgelerde, ara ve yüksek tonlardaki detayları yakalayabiliyorsunuz. iPhone bunu 3 tane ard arda seri çektiği fotoğraf sayesinde yapıyor. Birinci fotoğraf gölgelerdeki detayları görmek için daha fazla ışıklı, ikincisi orta tonları yakalamak için ortalama ışıklı, üçüncüsü de parlak alandaki detayları yakalamak için daha az ışıklı. iPhone daha sonrasında bu üç detay alanı tek bir fotoğrafta birleştiriyor. Menüden otomatik/açık/kapalı ayarlanabiliyor. Not: Ayarlar’dan Fotoğraflar, ordan da Kamera’ya girip “normal” fotoğrafı ya da “HDR” fotoğrafı kaydet diyebiliyorsunuz.
Flash: Yeni iPhone modelleri fotoğrafın çekildiği ortamın ışığına, rengine daha iyi uyum sağlayabilmek adına iki tip flash seçeneği sunuyor, biri sarı biri mavi tonlarda. Yani flash duruma uygun olacak şekilde kendini belli belirsiz sarıya veya maviye dönüştürebiliyor. Flash’ın en fazla 3 metreye kadar etkili çalıştığı gözleniyor, bu nedenle manzara fotoğrafı çekerken flashı açmanın pek bir anlamı yok. Menüden otomatik/açık/kapalı ayarlanabiliyor, ben kendiminkini kapalı tutuyorum, ihtiyaç duyduğumda açıyorum.
Kameranın en önemli özelliği siz kurcaladığınızda ortaya çıkıyor: Manuel fokus.
Bir fotoğrafta belli bir noktayı netleştirmek istediğinizde yalnızca o noktanın üzerine dokunmanız yeterli. Dokunduğunuzda ekranda minik bir kare ile yanında bir güneş imgesi belirecek. Bu kameranın istediğiniz bölgeyi odakladığı anlamına geliyor. Kamerayı başka bir yere çevirirseniz ya da kadraja yeni bir nesne girerse, kamera kendisini yeni nesneyi tanımak üzere yeniden odaklıyor.
Otomatik fokuslama özelliğinin sürekli devreye girmesini istemiyorsanız, sadece kendiniz kontrol etmek istiyorsanız odağı kilitlemelisiniz. Bunu da odaklamak istediğiniz bölgeye yalnızca bir kere dokunmak yerine ekranda parmağınızı iki saniye basılı tutarak yapabilirsiniz; AE/AF Kilit yazısı ve sarı çizgili bir kutu çıkacak. Bir daha ekrana dokunup otomatik moda alana kadar odak noktası kilitli kalır.
Odağımızı kilitledik, peki ya ışık?
iPhone odak noktasını kilitlerken ışığı da ölçerek kilitliyor. Algoritması her ne kadar iyi olsa da odağın kilidini açmadan ışığı manuel olarak nasıl ayarlayabileceğinizi söyleyeceğim. Kilit nokta o küçük güneş sembolü. Güneş sembolünün yanına parmağınızı koyup aşağı yukarı belli belirsiz hareket ettirdiğinizde dahi ışık önemli ölçüde değişecektir. Parmağınızı yukarı doğru kaydırdığınızda görsel aydınlanacak, aşağı doğru kaydırdığınızda karanlıklaşacaktır.
İpucu: Dışarıda çekim yaparken ışığı ayarlamak zor olabilir, özellikle de güneşli günlerde iPhone ekranı çok yansıtıcı olduğunda. Benim tavsiyem fotoğrafın hatalı olabileceğinden çekindiğiniz anlarda ışığı kısık tutmanızdan yana, eğer çok açık olursa fotoğrafın düzeltilmesi mümkün olmayacaktır. Ama düzenle seçeneği ile renk ve ışık dengesini daha sonradan düzeltmek mümkün.
Zoom: Her ne kadar parmaklarımızla fotoğraflamak istediğimiz bölgeyi büyüttüğümüzü sansak da aslında yalnızca piksel küçülttüğümüzü bilmemiz önemli, bu da kolaylıkla fotoğrafın kalitesini düşüren bir şey. İkili kamera özelliği olan ilk iOS modelleri 7 ve 7 Plus’tır. Bu kameralar farklı odak uzunluklarına sahip oldukları için birlikte çalıştıklarında görüntü kalitesini düşürmeden optik bir yakınlaştırma seçeneği sunuyor.
Aşağıda iPhone 7 Plus ile çekilmiş iki görselden ilki (1x) geniş açılı kamera, ikincisi telephoto (2x) kamerası kullanıyor. Kamera seçeneklerini değiştirmek için yuvarlak tuşun yanında görünen 1x/2x kutucuklarını kaydırın.
Burst mod: DSLR kameralar gibi iPhone da saniyede çoklu fotoğraf çekebiliyor. Bu özelliği kullanmak için fotoğrafı çekerken parmağınızı tuştan kaldırmamanız yeterli. Aşağıda kırmızı ile gösterildiği gibi kaç adet fotoğraf çektiğinizi ekranda görebilirsiniz.
Kameranızdaki Burst seçeneğinden “seç”e tıklayıp kaydırarak hızlı çekilen fotoğrafların tümüne erişebilirsiniz. Üzerlerine tıklayarak istediklerinizi telefonunuzda tutabilirsiniz(sağ altta mavi bir tik çıkacaktır) ve kalanları silmeyi seçebilirsiniz ya da hepsini tutabilirsiniz. Sürekli olarak fotoğrafları tutmanın saklama alanınızı kısa sürede dolduracağını unutmayın.
Portre Modu: Bu özellik iki kamerayı kullanarak suni bir DSLR, yüzeysel bir derinlik elde etmeyi amaçlıyor. Fotoğrafta bir nesne keskin bir şekilde odaklanırken arka planın tamamen bulanık, odak dışı kalması durumu. Görüntüleyenin dikkatini fotoğrafın konusu olan nesneye çektiği için beğenilen bir özellik.
iPhone 7 Plus ve üstü modelde bir telefonunuz yoksa endişelenmeyin, çünkü AfterFocus adlı uygulama üzerinde biraz çalışıldığında aynı görevi görüyor. AfterFocus ile odaklamak istediğiniz nesnenin üzerine “paint in” ile yaklaşıyorsunuz ve uygulama sizin için bu efekti yaratıyor.
Bu noktaya kadar iOS kamerasının fotoğraf özelliğini detaylı bir şekilde inceledik.
Işık ve odaklama gibi konularda teknik bilgilere hâkim olduğunuza göre dikkat edilmesi gereken anahtar noktalar:
- Ayarlar’a girip Fotoğraflar&Kamera kısmından “Izgara” seçeneğini açın. Bu, The Cooph’un bir numaralı ipucu olan üçlü çerçeveleme ızgarası kullanımı için gerekli. Ufuk çizgisini ya en yukarı ya da en aşağıya konumlandırın. Çarpık ufuk çizgilerinden sakınmak için de ızgaraları kullanabilirsiniz.
- Kameranın yakınlaştırma özelliğini kullanmak yerine kendiniz yaklaşın. Kamerada yakınlaştırma yaptığınız ölçüde görüntü kaliteniz düşecektir. Yakınlaştırmak istediğiniz nesneye zoom yapmak yerine siz yakınlaşın.
- iPhone’unuzu çıkarıp bir fotoğraf çekmeye karar verdiğinizde önce bir durup daha ilgi çekici bir kare yakalamak için aşağı açıdan mı yukarı açıdan mı çekmelisiniz düşünün. Görüntünün simetrisine bakın, sağa veya sola gitmek görüntünün simetrisini düzeltecekse bunu fark edin ve yapın.
- Işığa dikkat edin. Fotoğraf sanatı tamamıyla ışıkla ilgili. Işık gün içerisinde hatta mevsimlerde nasıl değişiyor gözlemlemelisiniz. Gün kararmadan az evvel ortaya çıkan “altın saat”te çekim yapmayı deneyimleyin.
- Doğal çerçeveler, ilgi çekici gölgeler veya yansımaları bulmayı araştırın.
- Öne çıkan hatları, fotoğrafa bakanların dikkatini çekmek için kullanın. Bu teknik, aynı zamanda yakınsama veya ufuk noktası olarak da bilinir.
- Öznenizin kafasını kesmeyin ya da gereksizce kafa için alan bırakmamaya çalışın.
- İlgi çekici desenler, şablonlar bulmayı araştırın, kırılmış bir şablonu net bir şekilde yakalayabilirseniz daha da iyi olur.
- Hareket eden bir kareyi çerçeve ile takip edebileceğinizi unutmayın. Bu, arka planı bulanıklaştıracaktır. Yahut sabit kalarak nesnenin hareket etmesine izin verebilirsiniz, bu da nesneyi bulanıklaştıracaktır.
- Bazen en çarpıcı kareler tam zıt yöndedir. Demek istediğim, onlarca fotoğrafçının olduğu bir organizasyondaysanız ve hepsi aynı yöne bakıyorsa, siz tersi yöne bakın bakalım orada ne var. Herkesin peşinde olduğu o içten tepkiler kolaylıkla gözden kaçırılabiliyor.
- Çerçevenizde boşluk olmasından korkmayın, keşfedin.
- İnsanların fotoğrafını çektiğimizde, bir moda şovunda değilsek, duyguyu yakalamak isteriz, o nedenle çektiğiniz kişiyle bağ kurun.
Aksesuarlar: Lens sistemleri
Akıllı telefonlarla kullanılabilen yüzlerce lens sistemi mevcut, kaliteliyi diğerlerinden ayıran kriter ise cam. Kaliteli lens pazarında dört ana aktör var. Ollaclip geniş açı, balık gözü, makro, 2x telephoto gibi geniş bir lens yelpazesi sunuyor. iPro by Schneider beş tane lens seçeneği ile kılıf çeşitlerine sahip. Moment da geniş açı, balık gözü, makro, 2x telephoto olmak üzere geniş bir ürün yelpazesine sahip. Zeiss | ExoLens lens sistemleri konusunda Zeiss’in optikleri sayesinde birinci sırada.
Bu içerik daha önce ijnet.org‘da yayınlanmıştır.